29 Ιαν Έδειξε μεγάλη εμπιστοσύνη ο Οθέλλος στον Ιάγο , έναν από τους πιο αμαρτωλούς κακούς | Μέρος Β’
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥ ΙΑΓΟΥ – Ο ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΧΩΡΙΣ ΚΙΝΗΤΡΟ
Ο Ιάγος είναι ένας από τους πιο αμαρτωλούς κακούς.
Συχνά θεωρείται έτσι λόγω της ιδιαίτερης εμπιστοσύνης που του έδειξε ο Οθέλλος, και εκείνος τον πρόδωσε, ενώ κατάφερνε να τον πείθει πως ήταν ειλικρινής και αφοσιωμένος.
Ο Σαίξπηρ παρουσιάζει την αντίθεση του Ιάγου με την ευγένεια και την ακεραιότητα του Οθέλλου. Με 1,097 φράσεις, ο Ιάγος λέει περισσότερα λόγια από τον ίδιο τον Οθέλλο στο έργο.
Ο Ιάγος είναι μηχανορράφος και χειραγωγός, μιας και συχνά αναφέρεται ως «έντιμος Ιάγος», επιδεικνύοντας την ικανότητά του να εξαπατά άλλους χαρακτήρες, ώστε όχι μόνο να μην το υποπτευτούν, αλλά να υπολογίζουν σε αυτόν ως το πιθανότερο ειλικρινές άτομο.
Σε μια συζήτηση για την Τραγωδία του Οθέλλου, οι μελετητές έχουν συζητήσει εδώ και καιρό το ρόλο του Ιάγου, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα του.
Ο Φρεντ Γουέστ ισχυρίζεται ότι ο Σαίξπηρ δεν ήταν ικανοποιημένος από την απλή απεικόνιση μιας άλλης μορφής ηθική και ότι, όπως πολλοί δραματουργοί, ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για τη λειτουργία του ανθρώπινου νου. Έτσι, σύμφωνα με τον Γουέστ, ο Ιάγος, ο οποίος δεν διακρίνει κανένα κακό στη δική του συμπεριφορά, αποτελεί «ακριβές πορτρέτο ενός ψυχοπαθούς», ο οποίος «στερείται συνείδησης, χωρίς καμία τύψη». Ο Γουέστ πιστεύει ότι «ο Σαίξπηρ είχε παρατηρήσει ότι υπάρχουν απόλυτα λογικοί άνθρωποι στους οποίους ο συναγωνισμός κάθε είδους είναι εξαιρετικά αδύναμος, ενώ ο εγωισμός είναι σχεδόν απόλυτος και έτσι δημιούργησε τον Ιάγο».
Ο Ιάγος έχει χαρακτηρισθεί ως «κακοήθης χωρίς κίνητρο» από τον Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ. Αυτό το ανάγνωσμα φαίνεται να υπονοεί ότι ο Ιάγος, όπως ο Δον Ζουάν στο Πολύ κακό για το τίποτα ή o Ααρών στο Τίτος Ανδρόνικος, σπέρνει τον όλεθρο στις ζωές άλλων χαρακτήρων χωρίς κανέναν απώτερο σκοπό.
Ο Λεόν Τεϊσαντιέ γράφει ότι ένα πιθανό κίνητρο των πράξεων του Ιάγου είναι η ζήλια απέναντι στη Δυσδαιμόνα, τον Κάσσιο και τον Οθέλλο. Ο Ιάγος τους βλέπει περισσότερο ευγενείς, γενναιόδωρους και, στην περίπτωση του Κασσίου, πιο όμορφο απ’ ό, τι εκείνος. Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι ο θάνατος του Κασσίου αποτελεί αναγκαίο κακό, λέγοντας για εκείνον ότι «Μια αιώνια ομορφιά θα είναι η ζωή του, που θα με κάμνει άσχημον εμένα».
Ο Άντι Σέρκις, που το 2002 υποδύθηκε τον Ιάγο στο Royal Exchange Theatre στο Μάντσεστερ, έγραψε στα απομνημονεύματά του Gollum: How We Made Movie Magic, ότι:
Υπάρχουν εκατομμύρια θεωρίες για τα κίνητρα του Ιάγου, αλλά πιστεύω ότι ο Ιάγος ήταν κάποτε ένας καλός στρατιώτης, ένας σπουδαίος άντρας για να έχει κανείς στο πλευρό του, λίγο αστείος, που αισθάνεται προδομένος, ζηλεύει το φίλο του, θέλει να ταράξει τη ζωή του, απολαμβάνει να του προκαλεί πόνο, κάνει την επιλογή να διοχετεύει όλη τη δημιουργική του ενέργεια στην καταστροφή αυτού του ανθρώπου και εθίζεται εξ’ ολοκλήρου στη δύναμη που ασκεί πάνω του. Δεν ήθελα να τον υποδυθώ αρχικά ως κακόβουλο. Δεν είναι ο Διάβολος. Είναι εσύ ή εγώ όταν αισθανόμαστε ζήλια και δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας.
Ο Ιάγος αποκαλύπτει την πραγματική του φύση μόνο στους μονολόγους του και περιστασιακά απευθύνεται άμεσα στο κοινό. Αλλού, είναι χαρισματικός και φιλικός, και η συμβουλή που προσφέρει και στον Κάσσιο και στον Οθέλλο ακούγεται επιφανειακά σωστή, όπως ο Ιάγος παρατηρεί για τον εαυτό του: «Και ποίος τώρα θα μου ‘πη, πως είμαι κατεργάρης, ενώ του δίδω συμβουλήν σωστήν και τιμημένην…;»
Αυτή είναι η δραματική ειρωνεία που κινεί το θεατρικό έργο.
Πηγή: WIKIPEDIA
