09 Σεπ Ο καθένας θα μπορούσε να διακρίνει στα μάτια της κάτι από την τρομάρα ενός φοβισμένου ζώου ή ενός χαμένου παιδιού (ROLLO MAY) | Μέρος Δ’
Και έτσι φτάνουμε στο έκτο και τελευταίο οντολογικό χαρακτηριστικό, το άγχος. Το άγχος είναι η κατάσταση του ανθρώπινου όντος στον αγώνα του εναντίον αυτού που θα μπορούσε να καταστρέψει την ύπαρξή του. Είναι, σύμφωνα με τα λόγια του Τίλ λιχ, η κατάσταση του όντος σε σύγκρουση με το μη όν, μια σύγκρουση που ο Φρόυντ απεικόνισε μυθολογικά με το κραταιό και σημαντικό σύμβολο του ενστίκτου του θανάτου. Η μια πλευρά αυτής της μάχης θα γίνεται πάντοτε εναντίον κάποιου πράγματος έξω από τον εαυτό. Αλλά ακόμα πιο σημαντική και σημαδιακή για την ψυχοθεραπεία είναι η εσωτερική πλευρά της μάχης, που την είδαμε στην περίπτωση της κυρίας Χάτσενς – συγκεκριμένα η εσωτερική της σύγκρουση, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με την επιλογή αν και πόσο θα σταθεί ενάντια στην ίδια της την ύπαρξη, ενάντια στις δυνατότητές της
Από υπαρξιακή άποψη, παίρνουμε πολύ σοβαρά τον πειρασμό να σκοτώσει το μωρό, δηλαδή να σκοτώσει την ίδια την συνειδητότητά της, με τις μορφές που εκφράστηκε στην περίπτωση της κυρίας Χάτσενς. Ούτε τον υποβαθμίζουμε, ονομάζοντάς τον «νευρωσικό» και απλό παράγωγο ασθένειας, ούτε τον προσπερνάμε διαβεβαιώνοντάς την ότι «έντά ξει, αλλά δεν υπάρχει λόγος να το κάνεις». Αν κάναμε κάτι τέτοιο, θα την βοηθούσαμε να προσαρ μοστεί, με αντίτιμο την παράδοση ενός κομματιού της ύπαρξής της – συγκεκριμένα της δυνατότητας για πληρέστερη ανεξαρτησία. Η αντιμετωπιση του εαυτού που περιέχεται στην αποδοχή της αυτοσυνειδησίας μόνο απλή δεν είναι: συνεπάγεται, για να δούμε μερικά από τα στοιχεία που την συγκροτούν, να αποδεχτεί το μίσος του παρελθόντος, της μητέρας της προς την ίδια και της ίδιας προς την μητέρα της την αποδοχή των σημερινών κινήτρων της για μίσος και καταστροφή την ανατροπή των εκλογικεύσεων και των ψευδαισθήσεων γύρω από την συμπεριφορά της και τα κίνήτά της και την αποδοχή της ευθύνης και της μοναχικότητας που αυτή συνεπάγεται την παραίτηση από την παιδική παντοδυναμία και την αποδοχή του δεδομένου ότι, μ’ όλο που δεν θα μπορεί ποτέ να έχει απόλυτη βεβαι ότητα για τις επιλογές της, εντούτοις θα πρέπει να έπιλέγει . Όμως όλα αυτά τα επιμέρους σημεία, τα τόσο αυτονόητα, θα πρέπει να εξεταστούν υπό το φως του ότι η ίδια η συνειδητότητα συνεπάγεται πάντοτε την δυνατότητα το υποκείμενο να στραφεί εναντίον του εαυτού του, να τον απαρνηθεί. Η τραγική φύση της ανθρώπινης ύπαρξης έγκειται στο ότι η ίδια η συνειδητότητα περιλαμβάνει ανά πάσα στιγμή την δυνατότητα και τον πειρασμό της αυτοκτονίας. Ο Ντοστογιέφσκι και οι άλλοι υπαρξιστές πρόδρομοι μας δεν υπέκυπταν στην ποιητική υπερ βολή ούτε εκφράζονταν υπό την επίδραση της άμε τρης κατανάλωση βότκας, όταν έγραφαν για το αγωνιώδες βάρος της ελευθερίας.
Το γεγονός ότι η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δίνει έμφαση σε αυτές τις τραγικές όψεις της ζωής δεν σημαίνει φυσικά καθόλου ότι είναι απαισιόδοξη. Εντελώς το αντίθετο. Η αντιμετωπιση της αυθεντικής τραγωδίας είναι μια ύψιστη εμπειρία ψυχικής κάθαρσης, όπως μας υπενθυμίζουν διαχρονικά ο Αριστοτέλης και άλλοι. Η τραγωδία συνδέεται άρρηκτα με την αξιοπρέπεια και το μεγαλείο της ανθρώπινης ύπαρξης και συνοδεύει, πως απεικονίζονται οι δραματικές ιστορίες του Οιδίποδα και του Ορέστη, στον Άμλετ και στο Μάκβεθ, τις στιγμές της μέγιστης ενόρασης του προσώπου.
Μέρος Α’: https://www.lecturesbureau.gr/1/2297a/
Μέρος Β’: https://www.lecturesbureau.gr/1/2296b/
Μέρος Γ’: https://www.lecturesbureau.gr/1/2296c/
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ
&
ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
ROLLO MAY
