28 Ιούν Περί της δόξας (ΜΙΣΕΛ ΝΤΕ ΜΟΝΤΑΙΝΙ) | Μέρος Γ’
Χρειάζεται να ξεδιαλέξεις από ένα ολάκερο έθνος μια ντουζίνα ανθρώπων προκειμένου να υπάρξει κρίση για λίγα στρέμματα γης. Όταν όμως είναι να βγει κρίση για τις τάσεις που εκδηλώνουμε και τις πράξεις μας (το δυσκολότερο και σπουδαιότερο ζήτημα που υπάρχει), προστρέχουμε στην ψήφο του κοινού και του όχλου, σε αυτή τη μάνα άγνοιας, αδικίας και ασυνέπειας. Είναι μήπως λογικό να βάζεις να εξαρτάται η ζωή ενός σοφού ανθρώπου από την κρίση των ανόητων;
Τι πιο μωρό να θεωρούμε πως εκείνοι που τον καθένα ξεχωριστά περιφρονούμε, μετρούν κάτι όλοι μαζί. (ΚΙΚΕΡΩΝ)
Όποιος βάζει στόχο να αρέσει σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων, ποτέ δεν πρόκειται να τελειώσει: τέτοιος στόχος που δεν έχει ούτε μορφή ούτε πιάσιμο.
Δεν υπάρχει τίποτα τόσο ακατανόητο όσο ο νους του πλήθους. (ΤΙΤΟΣ ΛΙΒΙΟΣ)
Καμία τέχνη, καμία πνευματική ευστροφία δεν θα μπορούσαν να οδηγήσουν τα βήματά μας, ακολουθώντας έναν οδηγό που τόσο παρεκτρέπεται και τόσο παραπαίει. Σε αυτή την ανεμώδη σύγχυση από φήμες και γνώμες του όχλου που μας σπρώχνουν, δεν μπορεί να χαραχτεί κανένας δρόμος που να αξίζει. Ας μην ορίσουμε καθόλου για τον εαυτό μας σκοπό τόσο κλυδωνιζόμενο και άτακτο· ας πηγαίνουμε σταθερά πίσω από τη λογική· ο δημόσιος έπαινος ας μας ακολουθήσει από εκεί, αν θέλει· και όπως ο δημόσιος έπαινος εξαρτάται καθ’ ολοκληρία από την τύχη, δεν έχουμε κανένα λόγο να τον περιμένουμε από αυτόν το δρόμο, αλλά από εκείνον το διαφορετικό δρόμο που θα επιλέξουμε.
Ακόμα και αν δεν ακολουθούσα τον ευθύ δρόμο για την ευθύτητά του, θα τον ακολουθούσα επειδή βρήκα από πείρα πως, στο κάτω κάτω της γραφής, είναι γενικώς ο ευτυχέστερος και ο πλέον χρήσιμος.
Η θεία Πρόνοια έκαμε αυτό το δώρο στους ανθρώπους:
ό,τι έντιμο, αυτό και το πιο ωφέλιμο. (ΚΟΥΙΝΤΙΛΙΑΝΟΣ)
Ο γέρος πορθμέας έλεγε στον Ποσειδώνα, στη διάρκεια μεγάλης φουρτούνας: “Ω Θεέ, θα μας σώσεις, αν θέλεις· θα μας πνίξεις, αν θέλεις· ωστόσο θα κρατάω πάντα ίσιο το πηδάλιό μου”.
Γνώρισα στα χρόνια μου χιλιάδες ανθρώπους επιτήδειους, διπρόσωπους, παραπλανητικούς και πέραν πάσης αμφιβολίας γνώστες των πραγμάτων του κόσμου, που κατέστρεψαν τους εαυτούς τους, ενώ εγώ έσωσα τον εαυτό μου:
γέλασα, βλέποντας πως οι απάτες μπορούσαν ν’ αποτύχουν. (ΟΒΙΔΙΟΣ)
Υπάρχει ένα είδος φυσικής απόλαυσης να νιώθεις πως σε εγκωμιάζουν, αλλά της αποδίδουμε πολλή, πάρα πολλή αξία.
Τον έπαινο δεν φοβάμαι ούτε είμαι χοντρόπετσος·
αρνούμαι όμως πως στόχος κι υπέρτατος σκοπός είναι
το “μπράβο σου!” και το “τι ωραία!”. (ΠΕΡΣΙΟΣ)
Δεν νοιάζομαι ποιος να είμαι για τους άλλους, όσο νοιάζομαι ποιος να είμαι για τον εαυτό μου τον ίδιο. Θέλω να είμαι πλούσιος από μένα και όχι από δανεικά τρίτων. Αυτοί που είναι έξω από εμάς, βλέπουν αποτελέσματα και εξωτερικά φαινόμενα· καθένας μπορεί να κάνει τον υγιή από έξω, γεμάτος πυρετό και τρομάρα από μέσα. Δεν βλέπουν το μυαλό μου, βλέπουν μόνο τα φερσίματά μου.
Ποιον ευχαριστεί μια κίβδηλη τιμή και φοβίζει μια ψεύτικη κατηγορία
αν όχι τον κίβδηλο και τον ψεύτη; (ΟΡΑΤΙΟΣ)
Να γιατί όλες αυτές οι κρίσεις που στηρίζονται σε εξωτερικά φαινόμενα είναι απίστευτα αβέβαιες και αμφίβολες· και δεν υπάρχει κανένας τόσο βέβαιος μάρτυρας, όσο ο καθένας για τον ίδιο του τον εαυτό.
Ό,τι η απειθάρχητη Ρώμη αποφασίζει, μην το δέχεσαι
και μη δοκιμάζεις να φέρεις στο ίσιο την άδικη ζυγαριά της:
μην αναζητάς τον εαυτό σου έξω από εσένα. (ΠΕΡΣΙΟΣ, ΣΑΤΙΡΕΣ)
Όταν μεριμνούμε να εξαπλωθεί το όνομά μας και να διαχυθεί σε πολλά στόματα, λέμε πως η φήμη μας μεγαλώνει· επιθυμία μας είναι το όνομά μας να γίνεται δεκτό από την καλή και να βγαίνει κερδισμένο επειδή μεγαλύνεται. Αυτό είναι το πλέον συγχωρητέο σε αυτή την πρόθεση. Η υπερβολή όμως αυτής της αρρώστιας φτάνει τόσο μακριά, ώστε αρκετοί αναζητούν να γίνεται κουβέντα για το άτομό τους με οποιονδήποτε τρόπο. Ο Τρόγος Πομπήιος λέει για τον Ηρόστρατο και ο Τίτος Λίβιος για τον Μάνλιο Καπιτολίνο ότι επιθυμούσαν περισσότερο μια πλατιά παρά καλή φήμη. Αυτό το ελάττωμα είναι κοινό. Νοιαζόμαστε πιο πολύ να μιλούν οι άνθρωποι για μας, παρά πώς μιλούν· και μας είναι αρκετό πως το όνομά μας τρέχει από στόμα σε στόμα, παρά υπό ποιες συνθήκες συμβαίνει αυτό. Φαίνεται το πως να είσαι γνωστός σημαίνει να έχεις κατά κάποιο τρόπο τη ζωή σου και την αντοχή της φήμης σου στη φύλαξη των άλλων. Εγώ θεωρώ πως υπάρχω μόνο εν οίκω, δηλαδή μέσα μου· και όσο για την άλλη ζωή μου, εκείνη δηλαδή που έχει βρει καταφύγιο στη γνώση που εκείνοι οι οποίοι με αγαπούν έχουν για το άτομό μου, όταν την εξετάζω γυμνή και απλώς και μόνο καθαυτή, ξέρω καλά πως δεν νιώθω κέρδος ούτε ικανοποίηση άλλη από τη ματαιοδοξία μιας φανταστικής γνώμης. Και όταν θα είμαι πεθαμένος, θα τη νιώθω ακόμα λιγότερο και θα χάσω επιπλέον τελείως τα αληθινά πλεονεκτήματα, τα οποία συμβαίνει καμιά φορά να τη συνοδεύουν· δεν θα έχω τότε χέρια για να αδράξω τη φήμη ούτε να κρεμαστώ από αυτή, δεν θα έχει τρόπο ώστε να με αγγίξει ή να φτάσει ως εμένα.
Η ανταμοιβή μιας καλής πράξης είναι ότι την έκαμες. (ΣΕΝΕΚΑΣ)
Καρπός ενός αξιώματος είναι το ίδιο το αξίωμα. (ΚΙΚΕΡΩΝ)
Θα ήταν ίσως δικαιολογημένο για έναν ζωγράφο ή έναν τεχνίτη ή ακόμα και κάποιον ασχολούμενο με τη ρητορική ή τη γραμματική, να αναλίσκεται ώστε να αποκτήσει όνομα από τα έργα του· οι πράξεις της αρετής όμως είναι υπερβολικά ευγενείς αφ’ εαυτών, ώστε να αναζητούν άλλην ανταμοιβή παρά από την ίδια τους την αξία και ιδιαιτέρως να την αναζητούν στη ματαιότητα των ανθρώπινων κρίσεων.
Μέρος Α’: http://www.lecturesbureau.gr/1/on-the-glory-part-a-1314/
Μέρος Β’: http://www.lecturesbureau.gr/1/on-the-glory-part-b-1315/
ΔΟΚΙΜΙΑ
ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΜΙΣΕΛ ΝΤΕ ΜΟΝΤΑΙΝΙ
Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ
