03 Μάι AΝΝΙΒΑΣ – Ο απόλυτος θρίαμβος στη Μάχη των Καννών (LECTURES BUREAU)
AΝΝΙΒΑΣ
Ο Αννίβας (ή Αννίβας Βάρκας, 247 π.Χ. – 183 π.Χ.) ήταν Καρχηδόνιος κρατικός λειτουργός και στρατηγός . Ήταν ένας από τους τέσσερις γιους του Αμίλκα Βάρκα. Είχε τρία αδέρφια, τον Μάγωνα, τον Ασδρούβα και την Σοφονίβα.
Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στρατηλάτες της ιστορίας. Η φήμη του οφείλεται στα επιτεύγματά του κατά τη διάρκεια του Β’ Καρχηδονιακού πολέμου καθώς και στην πορεία του από την Ισπανία μέσω των Πυρηναίων και των Άλπεων με κατεύθυνση την βόρεια Ιταλία, με 50.000 πεζικό, 9.000 ιππικό και 37 ελέφαντες.Οι νίκες κατά των Ρωμαίων έγιναν στον ποταμό Τρέβια το 218 π.Χ. όπου πήραν μέρος και 14.000 Γαλάτες που πήγαν με το μέρος του Αννίβα. Ακολούθησε η νίκη στη λίμνη Τρασιμένη το 217 π.Χ. (όπου οι Ρωμαίοι έχασαν 15.000 άνδρες) και αυτή στις Κάννες το 216 π.Χ..
Η Mάχη των Καννών – 216 π.Χ. / Ο απόλυτος θρίαμβος
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Το καλοκαίρι του 216 π.Χ., ο ρωμαϊκός και ο καρχηδονικός στρατός βρέθηκαν αντιμέτωποι στην Απουλία. Τα δύο τελευταία χρόνια η Ρώμη είχε ηττηθεί δύο φορές. Στην Τρεβία το 218 και στη λίμνη Τρασιμένη το 217 π.Χ. Για τον Αννίβα ο δρόμος προς τη Ρώμη ήταν πια ανοιχτός. Δύο ήταν οι διοικητές του Ρωμαϊκού στρατού, οι ύπατοι Γάιος Τερέντιος Ουάρρων και ο Λεύκιος Αιμίλιος Παύλος.
Η ΜΑΧΗ ΣΤΙΣ ΚΑΝΝΕΣ
Ο Τερέντιος Ουάρρωνας, γιος κρεοπώλη, μόλις κέρδισε τις εκλογές αμέσως θέλησε ν΄ αντιμετωπίσει τον Αννίβα. Έχοντας συγκεντρώσει οκτώ λεγεώνες, πέντε χιλιάδες άνδρες η κάθε μία με τριακόσιους ιππείς καθώς και ισάριθμος στρατός από συμμάχους, στο σύνολο ογδόντα χιλιάδες άνδρες, μια δύναμη πολλή μεγάλη από άλλες φορές. Η δύναμη του Αννίβα ήταν περίπου πενήντα χιλιάδες άνδρες. Αλλά το ιππικό του, που έκρινε και τη μάχη, ήταν διπλάσιο.
Ο Αννίβας μη χάνοντας καιρό κατέλαβε το φρούριο των Καννών της Απουλίας, όπου οι Ρωμαίοι είχαν μεγάλες αποθήκες τροφίμων, έτσι εξασφάλιζε άφθονες προμήθειες για το στρατό του. Συνάμα το μέρος αυτό τον διευκόλυνε πολύ στο να κάνει επιδέξιους ελιγμούς το ιππικό του και το πεζικό.
Μόλις οι Ρωμαίοι έφθασαν στη πεδιάδα, μάταια ο Αιμίλιος Παύλος προσπάθησε να πείσει τον Ουάρρωνα για το ριψοκίνδυνο της όλης κατάστασης, μάλιστα του είπε ότι ο αντίπαλος είχε καταλάβει επίκαιρα σημεία, ώστε ο ρωμαϊκός στρατός θα είχε αντιμέτωπο τον ήλιο, τον άνεμο και τη σκόνη.
Η μάχη δεν άργησε ν΄ αρχίσει. Ήταν Ιούνιος του 216 π.Χ. Οι δυο στρατιές παρατάχθηκαν αριστερά του Αυφίδου ποταμού. Οι Ρωμαίοι παρέταξαν προς το ποτάμι το δεξιό τους κέρας, οι Καρχηδόνιοι το αριστερό. Το ιππικό παρατάχθηκε με τους ισχύοντες τότε κανόνες στα πλάγια.
Οι Ρωμαίοι στο δεξιό κέρας, που προστατευόταν από το ποτάμι, παρέταξαν μόνο λίγους ιππείς. Οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι όλα γι΄ αυτούς θα ήταν ευνοϊκά. Όμως είχαν υπολογίσει χωρίς τον ξενοδόχο. Ο Αννίβας κάνοντας ένα θαυμάσιο ελιγμό, έκανε τη μάχη των Καννών διάσημη και βρήκε πολλούς μιμητές στη σύγχρονη πολεμική τέχνη, ακόμα μέχρι τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι Καρχηδόνιοι στην αρχή ταράχτηκαν βλέποντας το πλήθος του ρωμαϊκού στρατού, ενώ αυτοί δεν ήταν ούτε οι μισοί. Ο Αννίβας κατασκόπευσε τους εχθρούς του από ένα κοντινό λοφίσκο και αμέσως εντόπισε τα λάθη των Ρωμαίων και ετοίμασε το σχέδιό του. Τότε ένας από τους υπασπιστές του, ο Γίσκων, είπε ότι το πλήθος των εχθρών προκαλεί τον θαυμασμό. Ο Αννίβας εσούφρωσε το πρόσωπό του και είπε: «Γίσκων, μου φαίνεται ότι λησμονείς κάτι πιο σημαντικό, το ό,τι, ενώ είναι τόσοι πολλοί, κανένας δεν ονομάζεται Γίσκων». Γέλια ξαφνικά έπιασαν όλους. Οι στρατιώτες είδαν αυτό το θέαμα, πήραν θάρρος γιατί συλλογίζονταν ότι τα γέλια προήλθαν από την πολλή και μεγάλη περιφρόνησή τους για τον εχθρό, κι ότι ο Αννίβας παρ΄ όλο το κίνδυνο έκανε αστεία.
Ο Αννίβας παρέταξε το στράτευμά του ως εξής: Το πεζικό στο κέντρο και το ιππικό δεξιά και αριστερά. Προχώρησε με ορμή εναντίον των πανικόβλητων Ρωμαίων, με το θαυμάσιο και εκπαιδευμένο κατάλληλα πεζικό του που το αποτελούσαν κυρίως Ισπανοί και Γαλάτες. Οι Ρωμαίοι στην αρχή τά ‘χασαν αλλά αμέσως μετά αντεπιτέθηκαν και απώθησαν τον εχθρό από τις αρχικές του θέσεις.
Οι Ρωμαίοι είχαν μπει σαν σφήνα μέσα στο μέτωπο των Καρχηδονίων. Αυτό ήταν και το μοιραίο λάθος τους. Έφθασε η στιγμή να δράσει το ιππικό του Αννίβα που στο μεταξύ είχε εξουδετερώσει κιόλας το ιππικό των Ρωμαίων. Ο Αννίβας έδωσε την εντολή και το ιππικό επιτέθηκε. Οι Ρωμαίοι πανικοβλήθηκαν, η κυκλωτική κίνηση του Αννίβα πέτυχε, τα πάντα για τους Ρωμαίους είχαν χαθεί. Το άλογο του Αιμίλιου Παύλου σε μια στιγμή σκόνταψε και τον πέταξε κάτω. Τότε μερικοί ιππείς άφησαν τ΄ άλογά τους και πεζοί βοηθούσαν τον ύπατο. Μόλις το είδαν αυτό οι υπόλοιποι ιππείς νόμισαν ότι ήταν γενική διαταγή και πηδήσανε όλοι κάτω από τα άλογά τους και πολεμούσαν πεζοί. Ο Αννίβας σαν έμαθε τα νέα είπε: «Καλύτερα αυτό που έγινε, παρά να τους πιάσουν δεμένους».
Ο Αιμίλιος Παύλος αφού δέχθηκε πολλά βέλη στο σώμα του και με τη ψυχή του λυπημένη από την μεγάλη καταστροφή, κάθισε σε μια πέτρα περιμένοντας το τέλος του. Ο Κορνήλιος Λέντλος, ένας νέος ευπατρίδης, τον γνώρισε, κατέβηκε απ΄ το άλογό του και προσφέροντάς το τον παρακαλούσε να το χρησιμοποιήσει και να σωθεί για χάρη του λαού, που είχε τότε μεγάλη ανάγκη από καλό αρχηγό. Ο Αιμίλιος δεν δέχθηκε και προτού φύγει δίνοντάς του το δεξί χέρι του είπε: «Να διαβεβαιώσεις, Λέντλε, τον Φάβιο και εσύ ο ίδιος να γίνεις μάρτυρας, ότι ο Παύλος Αιμίλιος έμεινε πιστός στις δικές του αντιλήψεις και γνώμες μέχρι το τέλος και δεν λησμόνησε τίποτα από τη συμφωνία που έκανε μαζί του, αλλά νικήθηκε πρώτα από τον Ουάρρωνα και κατόπιν από τον Αννίβα». Λίγο μετά, τον πλησίασε Καρχηδόνιος, που δεν τον γνώρισε και μπήγοντας το δόρυ, τον φόνευσε.
Η φρίκη του πεδίου της μάχης ήταν συγκλονιστική. Στο μεταξύ, μόνο τέσσερις χιλιάδες Ρωμαίοι κατόρθωσαν να σωθούν καταφεύγοντας στο Κανύσιο. Χιλιάδες Ρωμαίοι κείτονταν νεκροί ο ένας πάνω στον άλλον, όπως τους βρήκε το εχθρικό δόρυ. Πολλοί πληγωμένοι παρακαλούσαν τους Καρχηδόνιους να τους αποτελειώσουν μ΄ ένα χτύπημα. Αργότερα βρέθηκαν νεκροί στρατιώτες που πάνω στην απελπισία τους χώσανε το κεφάλι τους μέσα στο χώμα και φυσικά πέθαναν από ασφυξία.
Περισσότεροι από εβδομήντα χιλιάδες Ρωμαίοι, μεταξύ τους ένας ύπατος ο Αιμίλιος Παύλος, δυο ανθύπατοι, ο Σερβίλιος και Ατίλιος, δυο ταμίες, είκοσι εννέα χιλίαρχοι και ογδόντα συγκλητικοί φονεύθηκαν. Δέκα χιλιάδες ήταν οι αιχμάλωτοι. Οι Καρχηδόνιοι έχασαν έξι χιλιάδες άνδρες.
Ο Φραγκίσκος Βερτολίνι γράφει: «Αν εξαιρέσουμε τη μάχη στη Πλάταια με τη πανωλεθρία των Περσών, η παγκόσμια ιστορία του πολέμου δεν έχει μέχρι σήμερα ν΄ αναγράψει όλεθρο μεγαλύτερο απ΄ αυτόν που υπέστησαν οι Ρωμαίοι στις Κάννες».
Η χαρά του Αννίβα ήταν απερίγραπτη, ο ίδιος συνεχάρη τους στρατηγούς του και τους εξαντλημένους από τη φοβερή μάχη στρατιώτες. Οι στρατηγοί παρακάλεσαν τον Αννίβα να ξεκουράσει το στρατό του τουλάχιστον για λίγες ώρες, όλοι ήταν εξαντλημένοι.
Μόνο ο Μαάρβας, αρχηγός του ιππικού, είχε αντίθετη γνώμη και του είπε αυτά τα λόγια: «Η νίκη που πέτυχες σήμερα είναι πολλή μεγάλη, ώστε σου το λέω πως μέσα σε πέντε μέρες θα πανηγυρίσεις στο Καπιτώλιο. Ακολούθησέ με και σου υπόσχομαι ότι γρήγορα θα είσαι στη Ρώμη, προτού ο κόσμος καταλάβει πως ξεκίνησες».
Και είναι γεγονός ότι όλοι πίστευαν πλέον, ότι ο Αννίβας θα βάδιζε εναντίον της Ρώμης. Ο Αννίβας όμως διαφορετικά τα είχε υπολογίσει. Ο μεγάλος αρχηγός δεν παρασύρθηκε από τον ενθουσιασμό του γενναίου στρατηγού, ωστόσο τον επαίνεσε για το ζήλο του αλλά συνάμα του είπε πως προτού κάνει κάτι, έπρεπε να το σκεφθεί καλά.
Και ο Μαάρβας τότε έδωσε στον Αννίβα μια θαυμάσια απάντηση που έμεινε ιστορική: «Οι θεοί δεν δίνουν όλα τα δώρα τους σ΄ έναν άνθρωπο. Ξέρεις να πετυχαίνεις νίκες, Αννίβα, αλλά δεν γνωρίζεις να τις εκμεταλλευθείς».
LECTURES BUREAU
ΠΗΓΕΣ: 1. WIKIPEDIA
2. https://www.historical-quest.com/108-archive/arxaia-istoria/333-battle-of-cannae-216-bc.html
Εικόνα: https://warmoviebuff.blogspot.com/2017/10/docudrama-hannibal-romes-worst.html
