30 Σεπ Ο πατέρας του ίντερνετ κρούει τον κώδωνα: «Χάσαμε το όραμα, είμαστε πλέον προϊόντα»
Ο Sir Tim Berners-Lee, ο άνθρωπος που χάρισε τον Παγκόσμιο Ιστό στην ανθρωπότητα, στέκεται σήμερα απέναντι στην εφεύρεσή του εκφράζοντας την απογοήτευσή του. Όταν στα 34 του χρόνια συνέλαβε την ιδέα του web, το όραμά του ήταν ξεκάθαρο: έπρεπε να είναι δωρεάν για να λειτουργήσει. Πίστευε ότι η ελεύθερη πρόσβαση θα απελευθέρωνε τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία σε παγκόσμια κλίμακα, γι’ αυτό και το 1993 έπεισε τη διοίκηση του CERN να δωρίσει τα πνευματικά δικαιώματα. “Χαρίσαμε τον ιστό σε όλους”, δηλώνει ο Berners-Lee, καθώς η αρχική φιλοσοφία ήταν το μοίρασμα, όχι η εκμετάλλευση.
Σήμερα, όμως, αναρωτιέται: “Είναι ακόμα δωρεάν ο ιστός; Όχι, όχι στο σύνολό του.” Κάπου ανάμεσα στο αρχικό Web 1.0 και την άνοδο των social media στο Web 2.0, το όραμα χάθηκε. Βλέπουμε λίγες μεγάλες πλατφόρμες να λειτουργούν ως μονοπώλια δεδομένων, συλλέγοντας προσωπικές πληροφορίες και μεταπωλώντας τες σε εμπορικούς μεσάζοντες, ακόμη και σε κατασταλτικά καθεστώτα. Ο Berners-Lee είναι κατηγορηματικός: “Σε πολλές πλατφόρμες δεν είμαστε πια πελάτες, αλλά προϊόντα”. Τα δεδομένα μας πωλούνται για να μας στοχεύσουν με περιεχόμενο και διαφημίσεις, συμπεριλαμβανομένου υλικού που οδηγεί σε βία, παραπληροφόρηση και τη διάβρωση της κοινωνικής συνοχής. Επιπλέον, οι αλγόριθμοι είναι σχεδιασμένοι να εθίζουν, βλάπτοντας την ψυχική υγεία, κυρίως των εφήβων.
Ο δημιουργός του web δεν μένει μόνο στην κριτική, αλλά προτείνει λύσεις για την επαναφορά της δύναμης στον πολίτη. Μία από αυτές είναι το Solid, ένα ανοιχτό πρότυπο που ανέπτυξε στο MIT, όπου οι εφαρμογές πρέπει να ζητούν ρητά τα δεδομένα του χρήστη, τα οποία βρίσκονται σε ένα σημείο ελεγχόμενο αποκλειστικά από αυτόν. Τα δεδομένα που παράγουμε – οι επιλογές μας, οι προτιμήσεις μας, ακόμη και τα βιολογικά μας στοιχεία – “πρέπει να μας ανήκουν”, τονίζει.
Το μάθημα από την κρίση των social media είναι σαφές και πρέπει να εφαρμοστεί και στο νέο σταυροδρόμι της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI). Ο Berners-Lee προειδοποιεί ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε τα μονοπώλια που ελέγχουν τα δεδομένα να καθορίσουν εκ νέου το μέλλον. Προτείνει την υιοθέτηση ενός πλαισίου για τους AI βοηθούς, ώστε να δεσμεύονται από νόμο, κανονισμούς και δεοντολογία, όπως ακριβώς ένας γιατρός ή ένας δικηγόρος. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις κινούνται αργά και το τοπίο της AI καθοδηγείται από εταιρείες.
Καταλήγοντας, ο Berners-Lee τονίζει την ανάγκη για πολιτική βούληση. Όπως το CERN, ένας μη κερδοσκοπικός, διεθνής οργανισμός, χάρισε τον ιστό, έτσι και σήμερα χρειαζόμαστε έναν αντίστοιχο φορέα για την έρευνα στην AI, καθώς δύσκολα μια μεγάλη τεχνολογική εταιρεία θα κάνει κάτι τέτοιο. “Η ρύθμιση και η παγκόσμια διακυβέρνηση είναι τεχνικά εφικτές”, διαβεβαιώνει. Η αποκατάσταση του ιστού ως εργαλείου συνεργασίας και η επαναφορά της δύναμης στους ανθρώπους συνιστούν προτεραιότητες, αρκεί να επιδείξουμε την απαραίτητη βούληση.
ΠΗΓΗ : daily.nb.org
EIKONA : Photographer Rene Maltete
etsy.com
