12 Σεπ “Ολη η ιστορία της φιλοσοφίας συνιστά υποσελίδες σημειώσεις στους πλατωνικούς διαλόγους” (ALLAN PERCY)
Ο Πλάτωνας γεννήθηκε το 428 π.Χ. σε μια οικογένεια της αθηναϊκής αριστοκρατίας.
Ο πατέρας του Πλάτωνα ήταν συγγενής εξ αγχιστείας με τον Σόλωνα, έναν από τους Επτά Σοφούς της Ελλάδας. Τα μεγαλύτερα αδέρφια του ήταν ο Γλαύκωνας των Αθηνών, φιλόσοφος, η Πωτώνη, μητέρα του Σπευσίππου (μελλοντικός μαθητής του Πλάτωνα) και του Αδειμάντου, που εμφανίζεται σε κάποιους από τους διαλόγους του.
Ήταν ετεροθαλής αδερφός του Αντιφώντα, ενός σπουδαίου ρήτορα. Επιπλέον, δύο από τα μέλη της δικτατορίας των Τριάντα Τυράννων (η κυβέρνηση που επιβλήθηκε μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο στην Αθήνα όπου πριν υπήρχε δημοκρατία) ήταν από την οικογένειά του.
Κατά τον Διογένη Λαέρτιο, ιστορικό της ελληνικής φιλοσοφίας, το πραγματικό όνομα του Πλάτωνα ήταν Αριστοκλής. Το παρατσούκλι τού το έδωσε ο καθηγητής του στη γυμναστική, γιατί Πλάτωνας, στα αρχαία ελληνικά, σημαίνει “αυτός που έχει φαρδιά πλάτη”.
Από νέος ενδιαφέρθηκε για τη γυμναστική και τη φυσική άσκηση, όπως και για την ποίηση, τη δραματουργία και τη ζωγραφική. Είχε διαβάσει πολλούς κλασικούς συγγραφείς και είχε μια παιδεία ανώτερη απ’ ό,τι η πλειονότητα των συγχρόνων του.
Περίπου είκοσι ετών γνώρισε τον Σωκράτη και μπήκε στον κύκλο των μαθητών του. Πριν είχε γνωρίσει τον Κρατύλο, ο οποίος τον μύησε στη μελέτη της φιλοσοφίας. Ωστόσο, ο Σωκράτης επηρέασε σε τέτοιο βαθμό τον τρόπο σκέψης του, που ο Πλάτωνας αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στη φιλοσοφία.
Μετά την καταδίκη του Σωκράτη σε θάνατο, ο Πλάτωνας μετακόμισε στο σπίτι που είχε ο Ευκλείδης1 στη Σικελία μαζί με άλλους οπαδούς του δασκάλου. Από εκεί έκανε κάποια ταξίδια στην Ιταλία, και σίγουρα, επίσης, στην Αίγυπτο και στην Κυρήνη, μέσα σε διάστημα δώδεκα χρόνων.
Στην Ιταλία γνώρισε τους πυθαγόρειους και τους ελεάτες, που έφεραν νέες ιδέες στη σκέψη του. Επίσης, έζησε στη σικελική πόλη Σιρακούσες, που εκείνο τον καιρό την κυβερνούσε ένας τύραννος, ο Διονύσιος. Εξήγησε την άποψή του περί ηδονής και περί αρετής και την πολιτική του ιδεολογία στον κουνιάδο του Διονυσίου, τον Δίωνα, με την πρόθεση να τις εφαρμόσουν στην κυβέρνησή τους, αλλά δεν τις εκτίμησαν και ο Πλάτωνας απογοητεύτηκε.
Όταν γύρισε στην Αθήνα, ίδρυσε την πασίγνωστη Ακαδημία σε έναν ελαιώνα στα περίχωρα της πόλης – η ελιά ήταν ένα από τα σύμβολα της Αθηνάς, της ελληνικής θεάς της σοφίας και των τεχνών. Ήταν πολύ σημαντικός θεσμός, γιατί εκεί διδάσκονταν και καλλιεργούνταν επιστήμες όπως τα μαθηματικά, η ιατρική, η αστρονομία, και φυσικά η φιλοσοφία.
Η πλατωνική Ακαδημία, αρχικά, φιλοξενούσε τον Πλάτωνα και τους μαθητές του. Ο διασημότερος αυτών υπήρξε ο Αριστοτέλης, ο οποίος παρακολούθησε τα μαθήματα του Πλάτωνα ως τον θάνατο αυτού κι έπειτα ίδρυσε το δικό του εκπαιδευτικό κέντρο, το Λύκειο.
Για τα μέλη του θεσμού ήταν τόσο σημαντική η γνώση, που στην πύλη πρόβαλε η εξής επιγραφή: “Εδώ δεν εισέρχεται κανείς αν δεν ξέρει γεωμετρία”.
Συνεπώς, για να φοιτήσει κάποιος εκεί, ήταν απαραίτητο να έχει από πριν κάποιες μαθηματικές και επιστημονικές γνώσεις, που θα συμπληρώνονταν μετά ώστε να μπορεί να συμμετέχει στη φιλοσοφική συζήτηση, που ήταν και η κύρια δραστηριότητα της Ακαδημίας.
Από την ίδρυσή της, παρέμεινε ανενεργή για κάποιες περιόδους, αλλά λειτουργούσε για πολύ καιρό.
Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’ την έκλεισε οριστικά το 529 μ.Χ., πιστεύοντας ότι τα μη χριστιανικά σχολεία ήταν απειλή για το δόγμα του.
Ο Πλάτων συνέχισε να διδάσκει στην Ακαδημία μέχρι το τέλος της ζωής του, το 447 π.Χ.
Πέθανε στα ογδόντα του περίπου.
Το έργο του παραμένει ζωντανό μέσα στο χρόνο και έχει εμπνεύσει πολλούς άλλους φιλοσόφους, όπως τον Γερμανό Άλφρεντ Ν. Ουάιτχεντ, που είπε ότι “όλη η ιστορία της φιλοσοφίας συνιστά υποσελίδες σημειώσεις στους πλατωνικούς διαλόγους”
1Έλληνας μαθηματικός, ο οποίος έθεσε κάποιες από τις σημαντικές βάσεις της γεωμετρίας που ονομάστηκε “ευκλείδεια” προς τιμήν του.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ
80 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ
ΑΛΛΑΝ ΠΕΡΣΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ
