30 Ιούλ Η υπευθυνότητα | Μέρος Β’
Μόνο ύστερα από μιαν ευρύτατη εμπειρία και μια μακρόχρονη και πετυχημένη ωρίμανση κατακτούμε την ικανότητα να δούμε ρεαλιστικά τον κόσμο και τη θέση μας σ’ αυτόν, και έτσι να γίνουμε ικανοί να εκτιμήσουμε ρεαλιστικά τις ευθύνες μας απέναντι στον εαυτό μας και στον κόσμο.
Υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους σ’ αυτή τη διαδικασία της ωρίμανσης. Ευκαιρίες παρουσιάζονται χιλιάδες φορές στο διάστημα που τα παιδιά μεγαλώνουν, όταν οι γονείς μπορούν είτε να τα βάλουν αντιμέτωπα με την τάση τους να αποφεύγουν ή να ξεγλιστρούν από τις ευθύνες για τις πράξεις τους, είτε να τα διαβεβαιώσουν ότι για ορισμένες καταστάσεις δεν είναι αυτά που φταίνε. Όμως για να αδράξουν αυτές τις ευκαιρίες, οι γονείς πρέπει να έχουν την αναγκαία ευαισθησία για τις ανάγκες των παιδιών τους και τη θέληση να αφιερώσουν χρόνο, και να καταβάλουν τη συχνά δύσκολη προσπάθεια να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανάγκες. Κι αυτό προϋποθέτει την αγάπη και τη θέληση να επωμιστούν την κατάλληλη ευθύνη για την καλύτερη ανάπτυξη των παιδιών τους.
Αντίθετα, ακόμα πάνω και πέρα από την απλή έλλειψη ευαισθησίας ή την αμέλεια από μέρους των γονέων, υπάρχουν αρκετά άλλα που πολλοί γονείς κάνουν για να καθυστερήσουν αυτή την ωρίμανση. Οι νευρωτικοί, λόγω της προθυμίας τους να επωμίζονται ευθύνες, μπορούν να είναι άριστοι γονείς αν οι νευρώσεις τους είναι σχετικά ήπιες και αν αυτοί δεν είναι τόσο πνιγμένοι από περιττές ευθύνες έτσι που να τους μένει και λίγη ενέργεια για τις αναγκαίες γονικές ευθύνες τους. Άτομα όμως με διαταραχές χαρακτήρα γίνονται ολέθριοι γονείς, που αγνοούν μακαρίως ότι συχνά μεταχειρίζονται τα παιδιά τους με διεστραμμένη αταξία.
Λέγεται ότι «οι νευρωτικοί κάνουν τον εαυτό τους δυστυχισμένο, ενώ όσοι έχουν διαταραχές χαρακτήρα κάνουν τους άλλους δυστυχισμένους». Οι πρώτοι από εκείνους τους οποίους οι γονείς με διαταραχές χαρακτήρα κάνουν δυστυχισμένους είναι τα παιδιά τους. Όπως και σε άλλους χώρους της ζωής τους, αποτυχαίνουν να αναλάβουν επαρκή ευθύνη για το ρόλο τους ως γονέων. Τείνουν να πνίγουν την προσωπικότητά των παιδιών τους με χίλιους δυο τρόπους, αντί να τους παρέχουν την προσοχή που χρειάζονται.
Όταν τα παιδιά τους κάνουν παραπτώματα ή έχουν δυσκολίες στο σχολείο τους, οι γονείς με διαταραχές χαρακτήρα θα ρίξουν αυτομάτως το φταίξιμο στο σχολικό σύστημα, ή σε άλλα παιδιά που, επιμένουν, έχουν «κακή επιρροή» στα παιδιά τους. Αυτή η στάση τους, φυσικά, κουκουλώνει το πρόβλημα. Επειδή αποφεύγουν την ευθύνη, οι γονείς με διαταραχές χαρακτήρα παίζουν ρόλο προτύπου ανευθυνότητας για τα παιδιά τους. Τελικά, στην προσπάθειά τους να αποφύγουν την ευθύνη για τη δική τους ζωή, οι γονείς με διαταραχές χαρακτήρα θα φορτώσουν συχνά αυτή την ευθύνη στα παιδιά τους. «Παιδιά, εσείς με παλαβώνετε» ή «ο μόνος λόγος που είμαι ακόμα παντρεμένος με τον πατέρα (τη μητέρα) σας είναι γιατί είστε εσείς στη μέση», ή «εξαιτίας σας η μητέρα σας είναι ένα νευρικό ναυάγιο», ή «θα είχα πάει Πανεπιστήμιο και θα ήμουν ένας πετυχημένος άνθρωπος αν δεν ήμουν υποχρεωμένος να σας συντηρήσω».
Οι γονείς με τέτοιους τρόπους λένε στην ουσία στα παιδιά τους: «Είστε υπεύθυνα για την ποιότητα του γάμου μου, για την ψυχολογική μου κατάσταση, και για το ότι έχω αποτύχει στη ζωή». Και καθώς τα παιδιά δεν είναι σε θέση να δουν πόσο ανακριβές είναι αυτό, θα δεχτούν συχνά την ευθύνη τους, και εφόσον τη δέχονται, θα καταντήσουν νευρωτικά. Με τέτοιους τρόπους, οι γονείς με διαταραχές χαρακτήρα σχεδόν πάντα διαπλάθουν παιδιά με διαταραχές χαρακτήρα ή νευρωτικά. Αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα.
Δεν είναι απλώς και μόνο στο ρόλο τους, ως γονέων, που τα άτομα με διαταραχές χαρακτήρα είναι ανίκανα, ή καταστρεπτικά. Τα ίδια αυτά γνωρίσματα χαρακτήρα εκδηλώνονται και στο γάμο τους, στις φιλίες τους, και στις δουλειές τους, στην όποια περιοχή της ζωής τους δεν καταφέρνουν να αναλάβουν την ευθύνη για την ποιότητά της. Αυτό είναι αναπόφευκτο αφού, όπως είπαμε, κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί αν το ενδιαφερόμενο άτομο δεν αναλάβει την ευθύνη να το λύσει.
Όταν άτομα με διαταραχές χαρακτήρα καταλογίζουν ευθύνες σε κάποιον άλλον – σύζυγο, παιδί, φίλο, γονιό, προϊστάμενο, ή οτιδήποτε άλλο, στις κακές επιρροές, στα σχολεία, στην κυβέρνηση, στο ρατσισμό, στη σεξουαλική ελευθεριότητα, στην κοινωνία, στο «σύστημα» – για τα προβλήματά τους, αυτά τα προβλήματα παραμένουν. Τίποτα δεν πραγματοποιήθηκε με το να απεκδύονται τις ευθύνες τους, μπορεί να αισθάνονται άνετα με τον εαυτό τους, αλλά σταμάτησαν να λύνουν τα προβλήματα της ζωής, σταμάτησαν να αναπτύσσονται πνευματικά, και έγιναν άχρηστο βάρος για την κοινωνία.
Έριξαν το φταίξιμο για τα βάσανά τους στην κοινωνία. Το ρητό που είχε διάδοση στη δεκαετία του εξήντα (που αποδίδεται στον Έλτριτζ Κλήβερ) μιλάει σε όλους μας και σ’ όλες τις εποχές «Αν δεν είσαι μέρος της λύσης, τότε, είσαι μέρος του προβλήματος».
Μέρος Α’: http://www.lecturesbureau.gr/1/the-responsibility-part-a/
Ο ΔΡΟΜΟΣ Ο ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΤΑΞΙΔΕΜΕΝΟΣ
ΣΚΟΤ ΠΕΚ
Εικόνα: από το υποβρύχιο μουσείο στα Κανάρια νησιά…
