01 Ιούν «Τιμωρήστε με» [ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΛΙΚΑΚΟΣ)]
*Τα επώνυμα “Λιαντίνης” και “Νικολακάκος” αφορούν το ίδιο πρόσωπο.
Υπάρχει ένα περιστατικό που το γνωρίζουν αρκετοί Σπαρτιάτες, κυρίως όσοι έτυχε να φοιτούν τότε στο Γυμνάσιο Αρρένων. Πρωταγωνιστές του περιστατικού ο μαθητής Νικολακάκος (Δημήτρης Λιαντίνης) και ο φιλόλογος Δημήτρης Κατσαφάνας.
«Είναι Σάββατο. Ο Δημήτρης έχει πάει στις τουαλέτες για να καπνίσει. Είμαι κι εγώ μαζί του. Εκείνη τη μέρα επιτηρητής είναι ο Κατσαφάνας. Ξαφνικά ανοίγει η πόρτα και τον βλέπει με το τσιγάρο στο χέρι. Θυμάμαι την αντίδρασή του: “Παιδί μου, εσύ καπνίζεις;” του είπε σηκώνοντας τα χέρια ψηλά, γεμάτος έκπληξη. Δεν το περίμενε. Ήταν αριστούχος μαθητής ο Δημήτρης και συνήθως κάπνιζαν παιδιά πιο μέτρια».
Η συνέχεια ανήκει στο φιλόλογο καθηγητή Δημήτρη Κατσαφάνα: «Του λέω: “Λυπάμαι, αλλά πρέπει να σε οδηγήσω στο διευθυντή”. Καθώς πήγαινα προς το γραφείο και ο Νικολακάκος με ακολουθούσε, σκέφτηκα: “Ποιον πηγαίνεις στο γραφείο, τον Νικολακάκο; Ένα μαθητή του 19, σε τι θα τον ωφελήσει μια αποβολή που θα πάρει, γιατί αποβολή θα ήταν η τιμωρία, αυτό ήταν σίγουρο. Ποιος είμαι”, σκέφτηκα, “ο Ιαβέρης;” Με αυτές τις σκέψεις γύρισα πίσω λίγο πριν από την πόρτα του γυμνασιάρχου και του λέω: “Σου τη χαρίζω, αλλά μην το ξανακάνεις. Μπορείς να φύγεις τώρα”».
Την άλλη μέρα είχα Νέα Ελληνικά στην ίδια τάξη. Συνήθως άφηνα τους μαθητές να μπαίνουν πρώτοι εκείνοι στην τάξη κι εγώ έμπαινα τελευταίος, σε αντίθεση με τον κανονισμό τότε. Καθώς λοιπόν βάδιζα προς την τάξη, βλέπω στην πόρτα να με περιμένει ο Νικολακάκος. Σταματώ μπροστά του και, χωρίς να προλάβω να τον ρωτήσω κάτι, μου λέει: “Κύριε καθηγητά, δεν θα μπορέσω να σας παρακολουθήσω σήμερα στο μάθημά σας”. “Γιατί;” του λέω με έκπληξη. “Υπέπεσα σε ένα λάθος χθές και πρέπει να τιμωρηθώ”. Εκείνη τη στιγμή η ψυχή μου γέμισε από ηθική ικανοποίηση. Μέθυσα από χαρά. Του έσφιξα το χέρι και του είπα: “Αγαπητέ μου, αυτή την ώρα καθηγητής και μαθητής είμαστε στην περιοχή των ίσων. Σε συγχαίρω μέσα από την καρδιά μου”. Ο Δημήτρης ανάσανε κι εγώ πήρα την ικανοποίηση ότι είχα για μαθητή μου έναν ελεύθερο άνθρωπο. Αυτός ο μαθητής δεν ήταν συμβατικός. Δεν ήταν καλός μαθητής από εθισμό από τα πολλά βιβλία που αυτό και ποτέ δεν έκανε επίδειξη γνώσεων. Στην τάξη ως παρουσία δεν ξεχώριζε. Εκεί που μπορούσε κάποιος να τον ξεχωρίσει ήταν στα γραπτά του. Εκεί τον ξεχώρισα κι εγώ. Οι εκθέσεις του ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για μένα. Και η έκθεση είναι ο καθρέφτης του μαθητή, μην το ξεχνάτε.
Αυτό το γεγονός του καπνίσματος γι’ αυτόν αποτέλεσε μελέτη εξ υπαρχής. Το έβαλε κάτω και το ανέλυσε. Η αντίδρασή του ήταν η φωνή του χρέους. Είμαι ελεύθερος. Ήταν δική μου η πράξη που κάπνιζα; Είμαι ο εαυτός μου; Είμαι αυθεντικός; Αυτά τα ερωτήματα αποτελούν τη φωνή του ηθικού νόμου. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος όχι όταν ο άλλος του δίνει την ελευθερία, αλλά όταν ο ίδιος βάζει νόμους μέσα του και τους τηρεί χωρίς κανείς να του το επιβάλλει.
ΕΖΗΣΑ ΕΡΗΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟΣ
Λιαντίνης
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΛΙΚΑΚΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΔΑΚΗΣ
