02 Μάι Ο Δον Ζουάν ξέρει και δεν ελπίζει… (ALBERT CAMUS) | Μέρος Β’
Ο ΔΟΝΖΟΥΑΝΙΣΜΟΣ
Ένας γυναικοκατακτητής παραμένει πάντα γυναικοκατακτητής, η συνειδητοποίηση δεν τον αλλάζει. Το ξελόγιασμα είναι στη φύση του. Μόνο στα μυθιστορήματα αλλάζει κάποιος ή γίνεται καλύτερος. Μπορούμε ωστόσο να πούμε ότι τίποτα δεν αλλάζει και συνάμα ότι όλα έχουν μεταβληθεί.
Αυτό που ο Δον Ζουάν πραγματοποιεί είναι μια ηθική ποσότητας αντίθετα με τον άγιο που τείνει προς την ποιότητα. Χαρακτηριστικό του παράλογου ανθρώπου είναι να μην πιστεύει στο βαθύ νόημα των πραγμάτων. Αυτά τα ένθερμα και γεμάτα θαυμασμό πρόσωπα τα διατρέχει, τα κάνει σωρό και τα καίει.
Ο χρόνος βαδίζει μαζί του.
Παράλογος είναι αυτός που δεν αποχωρίζεται τον χρόνο.
Ο Δον Ζουάν δεν σκέφτεται να “κάνει συλλογή” γυναικών. Εξαντλεί την ποσότητα γυναικών και, μαζί μ’ αυτές, τις ευκαιρίες της ζωής του. Κάνω συλλογή σημαίνει ότι είμαι ικανός να ζω με το παρελθόν μου. Εκείνος όμως αρνείται τη νοσταλγία, τούτη τη διαφορετική μορφή ελπίδας.
Δεν ξέρει να κοιτάζει τα πορτρέτα.
Είναι γι’ αυτό εγωιστής; Με τον τρόπο του, χωρίς αμφιβολία.
Μα κι εδώ ακόμα, πρέπει να συμφωνήσουμε. Υπάρχουν εκείνοι που φτιάχτηκαν για να ζουν και οι άλλοι που φτιάχτηκαν για ν’ αγαπούν.
Ο Δον Ζουάν, τουλάχιστον, θα το παραδεχόταν. Μα θα το έκανε εν συντομία καθώς έχει τη δυνατότητα επιλογής. Γιατί η αγάπη, για την οποία μιλάμε εδώ, είναι στολισμένη με τις αυταπάτες του αιώνιου. Όλοι οι ειδικοί του πάθους της αγάπης μάς το λένε, δεν υπάρχει άλλη αιώνια αγάπη εκτός από την αγάπη μετ’ εμποδίων. Δεν υπάρχει πάθος χωρίς αγώνα. Μια τέτοια αγάπη δεν τελειώνει παρά με την ύστατη αντίφαση που είναι ο θάνατος.
Πρέπει να είσαι ή Βέρθερος ή τίποτα. Και εδώ πάλι, υπάρχουν πολλοί τρόποι αυτοκτονίας, κι ένας από αυτούς είναι η πλήρης αυταπάρνηση και η λήθη του ίδιου του εαυτού σου. Ο Δον Ζουάν, όπως κι ο οποιοσδήποτε, ξέρει ότι αυτό μπορεί να είναι συγκινητικό. Αλλά είναι ένας από τους λίγους που γνωρίζουν ότι το σημαντικό δεν είναι αυτό. Το γνωρίζει πολύ καλά: εκείνοι τους οποίους ένας μεγάλος έρωτας παρεκτρέπει από την προσωπική ζωή τους, πλουτίζουν ίσως, αλλά οπωσδήποτε φτωχαίνουν τους άλλους, αυτούς που διάλεξαν ν’ αγαπήσουν.
Μια μάνα, μια παθιασμένη από αγάπη γυναίκα, είναι αναγκαστικά σκληρόκαρδες, γιατί η καρδιά τους έχει απομακρυνθεί από τον κόσμο. Ένα μονάχα συναίσθημα, μια μονάχα ύπαρξη, ένα μονάχα πρόσωπο, έχει καταβροχθίσει το παν.
Μια άλλη αγάπη συγκλονίζει τον Δον Ζουάν και είναι λυτρωτική. Κουβαλά μαζί της όλα τα πρόσωπα του κόσμου και κάνει την καρδιά να σκιρτά επειδή αναγνωρίζει ότι είναι φθαρτή.
Ο Δον Ζουάν επέλεξε να είναι ένα τίποτα.
Γι’ αυτόν το θέμα είναι να βλέπει καθαρά.
Δεν ονομάζουμε αγάπη αυτό που μας δένει με κάποιες υπάρξεις, παρά ανάγοντάς το σ’ έναν τρόπο να βλέπουμε συλλογικά, για τον οποίο ευθύνονται τα βιβλία και οι θρύλοι. Μα από την αγάπη, το μόνο που γνωρίζω είναι το κράμα πόθου, τρυφερότητας και νόησης που με συνδέει με την τάδε ύπαρξη. Το ίδιο κράμα δεν ισχύει για μια άλλη ύπαρξη.
Δεν έχω το δικαίωμα να δώσω σ’ όλες αυτές τις εμπειρίες το ίδιο όνομα, ούτε να τις ζήσω με τον ίδιο τρόπο. Ο παράλογος άνθρωπος πολλαπλασιάζει εδώ αυτό που δεν μπορεί να ενοποιήσει.
Έτσι ανακαλύπτει έναν καινούργιο τρόπο ύπαρξης που τον ελευθερώνει, τουλάχιστον όσο ελευθερώνει κι εκείνους που τον πλησιάζουν. Δεν υπάρχει γενναιόδωρη αγάπη εκτός από εκείνη που γνωρίζει πως είναι συγχρόνως παροδική και ιδιαίτερη…
Όλα αυτά που πεθαίνουν κι όλα αυτά που ξαναγεννιούνται αποτελούν για τον Δον Ζουάν το μπουκέτο της ζωής του. Είναι ο τρόπος του να δίνει και να βοηθά τους άλλους να ζήσουν.
Αφήνω να κρίνετε αν πρέπει να μιλήσουμε για εγωισμό…
Σκέφτομαι εδώ όλους εκείνους που θέλουν οπωσδήποτε να τιμωρηθεί ο Δον Ζουάν. Όχι μόνο σε μια άλλη ζωή, αλλά και σ’ αυτήν ακόμα.
Σκέφτομαι όλες αυτές τις ιστορίες, τους θρύλους και την ειρωνεία για τον γερασμένο Δον Ζουάν. Όμως εκείνος είναι ήδη έτοιμος…
Μέρος Α’: http://www.lecturesbureau.gr/1/don-juan-knows-and-does-not-hope-part-a-1301/
Μέρος Γ’: http://www.lecturesbureau.gr/1/don-juan-knows-and-does-not-hope-part-c-1303/
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΙΣΥΦΟΥ
ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟ
ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
