13 Μαρ Η συνείδησή μας γνωρίζει αν είμαστε “καθαροί” ή “βρόμικοι” ανεξάρτητα από τις δικαιολογίες που μεταχειριζόμαστε για να απαλλαγούμε από τις ενοχές (DAVID MCRANEY)
Ένα καλό παράδειγμα που φανερώνει πόσο ισχυρό μπορεί να αποδειχθεί το ασυνείδητό μας δόθηκε από τους ερευνητές Chen-Bo Zhong από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο και Katie Liljenquist από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν, σε μια δημοσίευση του 2006 στο περιοδικό Science. Στη μελέτη που διεξήγαγαν, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να θυμηθούν μια τρομερή αμαρτία που είχαν διαπράξει στο παρελθόν, κάτι που είχαν κάνει και που ήταν ανήθικο. Ύστερα τους ζητήθηκε να περιγράψουν πώς τους έκανε να νιώθουν η ανάμνηση. Στη συνέχεια, οι ερευνητές έδωσαν την ευκαιρία στους μισούς από τους συμμετέχοντες να πλύνουν τα χέρια τους. Στο τέλος της έρευνας, οι συμμετέχοντες ερωτήθηκαν αν θα ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε κάποια μεταγενέστερη έρευνα αμισθί, για να βοηθήσουν έναν απελπισμένο φοιτητή. Εκείνοι που δεν είχαν πλύνει τα χέρια τους δέχθηκαν σε ποσοστό 74%, ενώ όσοι τα έπλυναν δέχθηκαν μόνο σε ποσοστό 41%. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μια ομάδα είχε υποσυνείδητα ξεπλύνει την ενοχή της και ένιωθε μικρότερη ανάγκη να κάνει κάτι για να εξιλεωθεί.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα δεν ξέπλυναν κυριολεκτικά τα αισθήματά τους, ούτε αισθάνθηκαν συνειδητά ότι το είχαν κάνει. Η πράξη του καθαρισμού δεν έχει ως αποκλειστικό νόημα την αποφυγή των μικροβίων. Σύμφωνα με τους Zhong και στους περισσότερους πολιτισμούς η έννοια της καθαρότητας και της αγνότητας, όπως και τα αντίθετά τους, το μιαρό και το βρόμικο, αναφέρονται τόσο σε υλικό όσο και σε ηθικό επίπεδο. Το πλύσιμο αποτελεί μέρος πολλών θρησκευτικών τελετουργιών, ενώ συχνά οι ανήθικες πράξεις χαρακτηρίζονται «βρόμικες» και οι αχρείοι άνθρωποι «λέρες». Μέχρι και η έκφραση που σχηματίζεται στο πρόσωπό μας όταν μας αηδιάζει η συμπεριφορά κάποιου είναι κοινή με αυτήν που παίρνουμε όταν βλέπουμε κάτι σιχαμένο. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη συσχέτισαν ασυνείδητα το πλύσιμο των χεριών με σκέψεις που αφορούσαν το «αμάρτημα» που είχαν διαπράξει, και αυτοί οι συσχετισμοί επηρέασαν τη συμπεριφορά τους.
ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΤΟΣΟ ΕΞΥΠΝΟΣ ΟΣΟ ΝΟΜΙΖΕΙΣ
DAVID MCRANEY
Εικόνα: https://www.istockphoto.com/photos/clean-hands-poster