27 Σεπ Friedrich Nietzsche (ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΚΑΝΗ)
Ο Φρειδερίκος Γουλιέλμος Νίτσε γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1844, στην κωμόπολη Ρέκεν, κοντά στη Λειψία. Οι γονείς του που ήταν διαμαρτυρόμενοι είχαν άλλο ένα παιδί, την κατά δυο χρόνια μικρότερή του Ελισάμπετ. Το 1849 πέθανε ο πατέρας του, ο ιερέας Νίτσε, έπειτα από ατύχημα. Τότε, η μητέρα του, με τα δυο της παιδιά, εγκαταστάθηκε στο Νάουμπουργκ της Σαξ -Ανάλτ.
Ο Νίτσε, για δέκα χρόνια, μαθήτευσε στα σχολεία του Νάουμπουργκ και της Πφόρτα. Το 1864 γράφτηκε στο πανεπιστήμιο της Μπον και λίγο αργότερα στο πανεπιστήμιο της Λειψίας. Στο διάστημα αυτό μελέτησε φιλοσοφία και μουσική.
Το 1868, μετά από τη στρατιωτική του θητεία, επιστρέφει στη Λειψία, όπου γνωρίζεται με τον Ριχάρδο Βάγκνερ που έμελλε να παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Ένα χρόνο αργότερα, το 1869, διορίζεται καθηγητής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, όπου θα παραμείνει ως το 1878.
Το 1870 κηρύσσεται ο γαλλο- γερμανικός πόλεμος και ο Νίτσε κατατάσσεται εθελοντής. Τον ίδιο χρόνο επιστρέφει στη Βασιλεία όπου γνωρίζεται με τους πνευματικούς και καλλιτεχνικούς κύκλους της πόλης. Συχνές είναι οι επισκέψεις του στον Ριχάρδο Βάγκνερ, στο Τρίμπσχεν της Λουκέρνης.
Το 1872 γράφει το πρώτο του έργο, τη Γέννηση της Τραγωδίας που τον κάνει πλατιά γνωστό αλλά και ξεσηκώνει θύελλα διαμαρτυριών στους γερμανικούς πανεπιστημιακούς κύκλους. Στο έργο αυτό εκφράζεται για πρώτη φορά η άποψη ότι η τέχνη αποτελεί αισθητικό φαινόμενο υπό μορφή απολλώνεια ή διονυσιακή, το δε βαγκνερικό μελόδραμα αποτελεί την τέλεια σύνθεση αυτών των δυο μορφών.
Το 1873 εκδηλώνονται ημικρανίες και πόνοι στο στομάχι του. Είναι τα πρώτα συμπτώματα μιας ασθένειας που θα τον ταλαιπωρεί σε όλη τη ζωή του.
Τον ίδιο χρόνο γράφει τις Παράκαιρες Σκέψεις, τέσσερις μελέτες που θα ολοκληρωθούν το 1876. Σ’ αυτό το διάστημα παρακολουθεί όλες τις παραστάσεις του Βάγκνερ που τελικά, του προκαλούν οργή και απογοήτευση. Νιώθει την ανάγκη να ξεκουραστεί και ζητά άδεια από το πανεπιστήμιο της Βασιλείας. Πηγαίνει στη Βοημία και κατόπιν στο Σορέντε. Μετά από ένα χρόνο επιστρέφει στη Βασιλεία όπου ξαναρχίζει τη διδασκαλία του.
Στο δεύτερο και ωριμότερο στάδιο της σκέψης του, ο Νίτσε εξυμνώντας τη γνώση, προσπαθεί να δημιουργήσει απ’ αυτήν μια νέα κοινωνική ηθική. Καρποί αυτής της σκέψης είναι τα έργα Ανθρώπινο, Πολύ Ανθρώπινο και ο Ταξιδιώτης και η Σκιά του, που γράφει το 1878. Τον ίδιο χρόνο συγκρούεται με τον Βάγκνερ και οι σχέσεις τους διακόπτονται.
Στο μεταξύ, η υγεία του επιδεινώνεται και το πανεπιστήμιο της Βασιλείας τον απαλλάσσει από τα καθήκοντα του, του καθηγητή, ενώ το κράτος τού παραχωρεί ετήσια σύνταξη. Από δω και στο εξής αρχίζει μια περίοδος όπου θα επιδοθεί απερίσπαστος στο γράψιμο αλλά που σηματοδοτεί και την προοδευτική του πορεία προς την απόλυτη μοναξιά. Καταφεύγει στην Ενγκατίν όπου γράφει το Ανάμικτες Σκέψεις και Κρίσεις.
Το 1881 αρχίζει τη συγγραφή του Ζαρατούστρα. Πηγαίνει στη Γένουα όπου αρχίζει το Λυκόφως των Ειδώλων. Ένα χρόνο αργότερα, το 1882, σε μια αναλαμπή της υγείας του, γράφει τη Χαρούμενη Επιστήμη.
Όλο αυτό το διάστημα είναι εμφανής ο ρόλος που έπαιξε ο Σοπενάουερ στη ζωή και στο έργο του. Πολλοί μελετητές διατείνονται ότι ο Νίτσε, σε όλη τη ζωή του, προσπαθούσε να αντιτάξει στην απαισιόδοξη θεωρία του Σοπενάουερ την αποδοχή μιας αντίληψης προς κατάφαση της ζωής. Αυτή η ίδια άποψη για την κατάφαση της ζωής τον οδηγεί στη σκέψη ότι μόνο με μια ηρωική προσπάθεια της θέλησης και της φαντασίας ο άνθρωπος θα ξεφύγει από την εξαθλίωση και θα εξελιχτεί σε ανώτερο ον: τον Υπεράνθρωπο.
Το 1883 είναι μια χρονιά που σημαδεύει τη ζωή του: πεθαίνει ο Ριχάρδος Βάγκνερ. Στο μεταξύ, ο Νίτσε έχει γράψει και δημοσιεύσει τα δυο πρώτα μέρη του Τάδε Έφη Ζαρατούστρας. Το βιβλίο δεν σημειώνει την αναμενόμενη επιτυχία και ο Νίτσε ζητά από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας να του παραχωρήσει το δικαίωμα ελεύθερων παραδόσεων. Συναντά άρνηση και καταφεύγει στη Νίκαια όπου γράφει τα δυο τελευταία μέρη του Ζαρατούστρα. Το έργο ολοκληρώνεται το 1885 και εκδίδεται με έξοδα του συγγραφέα. Τον ίδιο χρόνο τελειώνει και το βιβλίο Η Θέληση της Δύναμης.
Με τον Ζαρατούστρα αρχίζει η εκδήλωση της τελευταίας εξέλιξης της σκέψης του Νίτσε. Θα ολοκληρωθεί με τα έργα Πέραν του Καλού και του Κακού, Πρόλογοι σε Περασμένα Έργα (1886), Η Γενεαλογία της Ηθικής (1887), Η Περίπτωση Βάγκνερ, Ο Αντίχριστος, Ίδε ο Άνθρωπος (1888).
Στα τέλη του 1888 η πνευματική του διαύγεια και δημιουργία σημειώνουν κατακόρυφη πτώση. Το 1889 εκδηλώνει το πρώτο κρούσμα παραφροσύνης. Μια χειμωνιάτικη μέρα, πέφτει λιπόθυμος σε ένα δρόμο του Τουρίνο. Τον περιμαζεύουν οι φίλοι του στους οποίους μοιράζει σημειώματα με τις υπογραφές: Διόνυσος και Εσταυρωμένος. Λέγεται ότι έχει προσβληθεί από σύφιλη.
Ο φίλος του Όβερμπεκ τον επαναφέρει στη Βασιλεία.
Από εκεί, η μητέρα του τον οδηγεί στην Ιένα και αργότερα, τον εισάγει στην ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου.
Όταν ο Νίτσε συνέρχεται, η μητέρα του θα αναλάβει τη φροντίδα του ως τον θάνατό της το 1897. Από τότε θα τον πάρει υπό την προστασία της η αδελφή του Νίτσε n Ελισάμπετ.
Εκεί, στο σπίτι της αδελφής του, στη Βεϊμάρη, ο Φρειδερίκος Νίτσε θα αφήσει την τελευταία του πνοή, στις 25 Αυγούστου του 1900.
ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΚΑΝΗ
Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ
ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ
Μτφ ΕΛΕΝΗ ΚΑΛΚΑΝΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Εικόνα Α: http://designonline.org.au/the-design-studio-and-design-education/
Εικόνα Β: https://difernews.gr/freiderikos-nitse-kaneis-den-mporei-na-katastrepsei-tous-ellines-oi-ellines-einai-oi-iniochoi-kathe-eperchomenou-politismou/
