05 Νοέ Οι έξυπνοι της ζωής συνεργάζονται ενώι οι κουτοί ανταγωνίζονται (KISHIMI ICHIRO & KOGA FUMITAKE) | Μέρος Β’
ΝΕΟΣ: Εντάξει. Τα σημεία σύγκρουσης είναι σαφή. Εσείς λέτε ότι δεν είναι πρόβλημα του ατόμου, αλλά ολόκληρης της τάξης ότι η αρχή του ανταγωνισμού που έχει διαποτίσει την τάξη είναι η ρίζα του κακού.
Εγώ, από την άλλη, επικεντρώνομαι στο άτομο. Για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό; Λοιπόν, για να δανειστώ τα δικά σας λόγια , ο λόγος είναι ο σεβασμός. Κάθε μαθητής , με τη δική του μοναδική προσωπικότητα, υφίσταται ως ένα ξεχωριστό πλάσμα. Υπάρχουν διάφορα είδη μαθητών. Κάποιοι είναι ήσυχοι και φρόνιμοι, άλλοι θορυβώδεις και ζωηροί, άλλοι είναι σοβαροί κι άλλοι έχουν φλογερό ταμπεραμέντο. Δεν είναι ένα πλήθος χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι, βέβαια, έτσι είναι.
ΝΕΟΣ: Αλλά κι εσείς, ακόμα κι όταν μιλάτε περί δημοκρατίας, προσπαθείτε να μη βλέπετε το κάθε παιδί ξεχωριστά, αλλά να τα βλέπετε όλα ομαδικά. Επιπλέον, ευαγγελίζεστε ότι όλα θα αλλάξουν αν αλλάξουμε το σύστημα. Αυτό είναι στην ουσία κομμουνισμός.
Η δική μου άποψη είναι διαφορετική . Δεν έχει σημασία ποιο είναι το σύστημα – δημοκρατικό, κομμουνιστικό ή οτιδήποτε άλλο. Εγώ ασχολούμαι με την πνευμονία καθενός ξεχωριστά, όχι με την πνευμονία όλης της τάξης,
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Γιατί αυτό έκανες πάντα.
ΝΕΟΣ: Μιλώντας συγκεκριμένα, εσείς πώς θα αντιμετωπίζατε την πνευμονία τους; Αυτό είναι ένα ακόμα σημείο σύγκρουσης. Η δική μου απάντηση θα ήταν με επιδοκιμασία. Ικανοποιώντας την ανάγκη τους για επιδοκιμασία.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Χμ…
ΝΕΟΣ: Καταλαβαίνω. Πραγματικά καταλαβαίνω την άρνησή σας απέναντι στην ανάγκη για επιδοκιμασία. Εγώ όμως την αποδέχομαι ενεργά. Έχω καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα βάσει προσωπικής εμπειρίας, οπότε δεν πρόκειται να υποκύψω εύκολα. Αναζητώντας απεγνωσμένα την επιδοκιμασία, τα παιδιά αυτά ξεπάγιασαν από το κρύο και αρρώστησαν.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Μπορείς να εξηγήσεις τη λογική πίσω από το συμπέρασμά σου;
ΝΕΟΣ: Στην αντλεριανή ψυχολογία, αρνείστε την ανάγκη για επιδοκιμασία. Για ποιον λόγο; Γιατί ως αποτέλεσμα της επιθυμίας του να γίνει αποδεκτό από έναν τρίτο, το άτομο, ενεργώντας υπό την πίεση της ανάγκης για επιδοκιμασία, θα αρχίσει, προτού το καταλάβει, να ζει μια ζωή που εναρμονίζεται με τις επιθυμίες αυτού του τρίτου. Με άλλα λόγια, θα ζει τη ζωή ενός άλλου.
Αλλά δε ζούμε για να ικανοποιούμε τις προσδοκίες κάποιου άλλου. Είτε αυτός ο άλλος είναι οι γονείς μας ή ο καθηγητής μας ή ο οποιοσδήποτε άλλος, δεν πρέπει να επιλέγουμε ένα σχέδιο ζωής που ικανοποιεί τις προσδοκίες εκείνου του άλλου. Σωστά το λέω;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι.
ΝΕΟΣ: Αν κάποιος ανησυχεί συνεχώς για το πώς τον κρίνουν οι άλλοι, καταλήγει να μη ζει την ίδια του τη ζωή. Γίνεται ένας τρόπος ζωής που δεν είναι πλέον ελεύθερος. Πρέπει να είμαστε ελεύθεροι. Κι αν κάποιος ευελπιστεί να βρει την ελευθερία, δεν πρέπει να αναζητά την επιδοκιμασία. Δεν είναι εσφαλμένη η κατανόησή μου, σωστά;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όχι, δεν είναι εσφαλμένη
ΝΕΟΣ: Είναι μια υπέροχη, αληθινά θαρραλέα ιστορία. Αλλά ξέρετε τι γίνεται; Δυστυχώς, δεν μπορούμε να είμαστε αρκετά δυνατοί! Ακόμα κι εσείς, αν παρατηρούσατε την πραγματική καθημερινότητα με τους μαθητές, θα καταλαβαίνατε. Κάνουν ό,τι μπορούν για να παραστήσουν τους σκληρούς, αλλά μέσα τους είναι τρομερά ανασφαλείς. Δεν μπορούν με τίποτα να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και υποφέρουν από αισθήματα κατωτερότητας. Χρειάζονται την επιδοκιμασία των άλλων.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Είναι ακριβώς έτσι όπως το λες.
ΝΕΟΣ: Μη συμφωνείτε τόσο επιπόλαια μαζί μου, ξεπερασμένε Σωκράτη! Τα άτομα για τα οποία μιλάτε εσείς είναι όλοι σκέτα αγάλματα του Δαβίδ.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αγάλματα του Δαβίδ;
ΝΕΟΣ: Ναι, γνωρίζετε τον Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, έτσι; Είναι η ιδανική αναπαράσταση του ανθρώπινου σώματος – συμμετρικό και μυώδες, χωρίς ίχνος λίπους. Αλλά είναι μια εξιδανικευμένη εικόνα, χωρίς σάρκα και οστά, και δεν αναπαριστά ένα πλάσμα που υπάρχει στην πραγματικότητα. Οι πραγματικοί άνθρωποι παθαίνουν στομαχόπονους, οι πραγματικοί άνθρωποι αιμορραγούν! Εσείς μιλάτε πάντα για τους ανθρώπους λες και είναι εκείνο το ιδανικό άγαλμα του Δαβίδ.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Χα χα! Ενδιαφέρων ο τρόπος που το θέτεις.
ΝΕΟΣ: Αυτό στο οποίο εστιάζω εγώ είναι οι αληθινοί, ζωντανοί άνθρωποι. Μιλάω για ευαίσθητα παιδιά, στο έπακρον ατομικιστές, παιδιά που είναι από κάθε άποψη αμήχανα και εύθικτα. Πρέπει να ικανοποιήσω αυτή την ανάγκη για επιδοκιμασία σε καθένα ξεχωριστά, και με πιο υγιή τρόπο. Με μία λέξη, πρέπει να τα επαινέσω. Αν δεν το πράξω, δε θα μπορέσουν να ανακτήσουν το θάρρος που έχασαν.
Ενδύεστε τον χιτώνα του ενάρετου ανθρώπου, αλλά κρατάτε τους αδύναμους σε απόσταση. Έχετε ιδεαλιστικές θεωρίες για τους θαρραλέους και τους λεοντόκαρδους, αλλά τίποτα για τους πραγματικούς ανθρώπους.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Μάλιστα . Αν τα λόγια μου ακούστηκαν ως μη πρακτικές, ιδεαλιστικές θεωρίες, δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου. Η φιλοσοφία πρέπει να είναι μια αναζήτηση που βασίζεται σε στέρεο έδαφος, έχοντας πάντα επίγνωση ότι τα ιδανικά που κυνηγάμε δεν παύουν να είναι ιδανικά. Ας δούμε από μια άλλη σκοπιά τους λόγους για τους οποίους η αντλεριανή ψυχολογία δεν αποδέχεται την ανάγκη για επιδοκιμασία.
ΝΕΟΣ: Α, προσπαθείτε να δικαιολογήσετε τα πάντα, ακριβώς σαν τον Σωκράτη!
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ο όρος «αίσθημα κατωτερότητας» που ανέφερες νωρίτερα είναι κλειδί εδώ.
ΝΕΟΣ: Χμ… Θέλετε να μιλήσουμε για αισθήματα κατωτερότητας; Εντάξει. Ξέρετε, είμαι ειδικός στα αισθήματα κατωτερότητας.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Κατ’ αρχάς, κατά την παιδική ηλικία, όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως έχουν αισθήματα κατωτερότητας. Αυτό αποτελεί μείζον δεδομένο στην αντλεριανή ψυχολογία.
ΝΕΟΣ: Ανεξαιρέτως ;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ακριβώς. Ο άνθρωπος είναι μάλλον το μόνο πλάσμα του οποίου το σώμα χρειάζεται μεγαλύτερο διάστημα για να αναπτυχθεί απ’ ό,τι ο νους. Ενώ στα άλλα πλάσματα το σώμα και ο νους αναπτύσσονται με την ίδια ταχύτητα, στους ανθρώπους πρώτα αναπτύσσεται ο νους, ενώ το σώμα μένει πίσω. Κατά μία έννοια, είμαστε όντα που ζουν δεμένα χειροπόδαρα. Γιατί, παρόλο που το μυαλό μας είναι ελεύθερο, το σώμα μας δεν είναι.
ΝΕΟΣ: Χμ, ενδιαφέρουσα σκοπιά αυτή.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά παλεύουν με το κενό που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που θέλουν να κάνουν από νοητικής πλευράς και αυτό που μπορούν να κάνουν από σωματικής πλευράς. Υπάρχουν πράγματα που εμείς οι ενήλικες γύρω τους μπορούμε να κάνουμε, αλλά εκείνα δεν μπορούν: εκείνο το ράφι όπου οι μεγάλοι βάζουν πράγματα αυτά δεν το φτάνουν εκείνες τις πέτρες που μπορούν να κουβαλήσουν οι ενήλικες αυτά δεν μπορούν να τις σηκώσουν και δεν μπορούν να συμμετέχουν και στις συζητήσεις τους.
Τα παιδιά βιώνουν αυτή την αίσθηση ανημπόριας -ή ανολοκλήρωτου εαυτού, θα μπορούσε να πει κανείς- και, κατά κανόνα, δεν μπορούν παρά να έχουν αισθήματα κατωτερότητας
ΝΕΟΣ: Άρα ξεκινούν τη ζωή τους ως ανολοκλήρωτα όντα;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ναι. Φυσικά, τα παιδιά δεν είναι «ανολοκλήρωτα» ως άνθρωποι. Απλώς η σωματική ανάπτυξη δε συμβαδίζει ακόμα με τη νοητική. Αλλά οι ενήλικες βλέπουν μόνο τις σωματικές τους ανάγκες και αρχίζουν να τους φέρονται σαν μωρά. Δεν προσπαθούν να δουν το μυαλό των παιδιών. Οπότε, είναι φυσικό τα παιδιά να έχουν αισθήματα κατωτερότητας. Γιατί παρ’ ότι το μυαλό τους δε διαφέρει από αυτό των ενηλίκων, δεν αναγνωρίζεται η ανθρώπινη αξία τους.
ΝΕΟΣ: Όλοι οι άνθρωποι ξεκινούν ως ανολοκλήρωτα όντα, οπότε όλοι βιώνουν αισθήματα κατωτερότητας. Αρκετά απαισιόδοξη αυτή η άποψη.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Δεν έχει μόνο αρνητικά. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας, αντί να γίνεται εμπόδιο, αποτελούσε πάντα ερέθισμα για προσπάθεια και εξέλιξη.
ΝΕΟΣ: Με ποιον τρόπο;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Αν τα ανθρώπινα πόδια ήταν το ίδιο γρήγορα με αυτά των αλόγων, τότε δε θα είχαν εφευρεθεί ποτέ οι άμαξες πιθανώς ούτε και τα μηχανοκίνητα οχήματα. Αν μπορούσαμε να πετάξουμε σαν τα πουλιά, δε θα είχε εφευρεθεί ποτέ το αεροπλάνο. Αν είχαμε γούνα σαν αυτή της πολικής αρκούδας, δε θα είχαν εφευρεθεί τα χειμερινά ρούχα, και αν κολυμπούσαμε σαν τα δελφίνια, δε θα είχε υπάρξει ποτέ ανάγκη για πλοία ή ναυτικές πυξίδες.
Ο πολιτισμός είναι το προϊόν της ανάγκης του ανθρώπου για να ξεπεράσει τη σωματική του αδυναμία, και η ιστορία της ανθρωπότητας είναι η ιστορία του θριάμβου της επί της κατωτερότητάς της.
ΝΕΟΣ: Δηλαδή, επειδή ήμασταν αδύναμοι καταφέραμε να κτίσουμε τέτοιον πολιτισμό;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Ακριβώς. Και για να το πάμε ένα βήμα παραπέρα, εξαιτίας αυτής της αδυναμίας είναι που οι άνθρωποι δημιουργούν κοινωνίες και ζουν με σχέσεις συνεργασίας. Από την εποχή του κυνηγού-συλλέκτη ακόμα, ζούσαμε σε ομάδες και συνεργαζόμασταν με τους συντρόφους μας για το κυνήγι ζώων και την ανατροφή των παιδιών. Δεν ήταν ότι θέλα με όντως να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας. Ήταν ότι ήμασταν αδύναμοι – τόσο απελπιστικά αδύναμοι, που δεν μπορούσαμε να ζήσουμε χώρια.
ΝΕΟΣ: Λόγω αυτής της αδυναμίας οι άνθρωποι σχημάτισαν ομάδες και δημιούργησαν κοινωνίες. Άρα, λοιπόν, η δύναμή μας και ο πολιτισμός μας είναι καρποί αυτής της αδυναμίας.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Βλέποντάς το από την ανάποδη, δεν υπάρχει τίποτα πιο τρομακτικό για τον άνθρωπο από την απομόνωση. Για τους απομονωμένους ανθρώπους, δεν απειλείται μόνο η σωματική τους ασφάλεια αλλά και η ψυχική. Γιατί, ενστικτωδώς, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν μπορούμε να ζήσουμε μό νοι μας. Ως αποτέλεσμα, λαχταράμε πάντα μια δυνατή σύνδε ση με άλλους. Αντιλαμβάνεσαι τι σημαίνει αυτό το γεγονός ;
ΝΕΟΣ: Όχι. Τι σημαίνει ;
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όλοι έχουν μέσα τους έμφυτο το αίσθημα της κοινότητας. Και είναι κάτι που συνδέεται βαθιά με την ανθρώπινη ταυτότητα.
ΝΕΟΣ: Ααα!
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Όπως δεν μπορούμε να φανταστούμε μια χελώνα χωρίς καβούκι ή μια καμηλοπάρδαλη με κοντό λαιμό, έτσι δεν υφίσταται και άνθρωπος που να είναι εντελώς αποκομμένος από τους γύρω του. Το αίσθημα της κοινότητας δεν είναι κάτι που αποκτάται, αλλά κάτι που ο άνθρωπος ξεθάβει από μέσα του, γι’ αυτό και μπορεί να το μοιράζεται με άλλους ανθρώπους. Όπως διευκρινίζει ο Άντλερ, «το αίσθημα της κοινότητας αντικατοπτρίζει πάντα την αδυναμία του σώματος και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι μας».
ΝΕΟΣ: Ένα αίσθημα κοινότητας που πηγάζει από την ανθρώπινη αδυναμία.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ: Τα ανθρώπινα όντα είναι σωματικά αδύναμα. Αλλά ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αξεπέραστος, πολύ δυνατότερος από οποιουδήποτε άλλου ζώου. Είμαι σίγουρος ότι γνωρίζεις πολύ καλά πόσο αντίθετο στους νόμους της φύσης είναι να σπαταλά κανείς τον καιρό του ανταγωνιζόμενος τους συντρόφους του. Το αίσθημα κοινότητας δεν είναι κάποιο ονειροπόλο ιδανικό. Είναι μια θεμελιώδης αρχή της ζωής που ενυπάρχει μέσα μας.
ΤΟΛΜΗΣΕ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ
ΙΤΣΙΡΟ ΚΙΣΙΜΙ & ΦΟΥΜΙΤΑΚΕ ΚΟΓΚΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Εικόνα:https://www.outsideonline.com/2096601/10-most-common-marathon-mistakes
