21 Δεκ Στα σχέδιά σου, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάς την κατάληξη (ROBERT GREENE)
Το 1510 ένα καράβι ξεκίνησε από το νησί της Ισπανιόλα (σημερινή Δομινικανή Δημοκρατία) για τη Βενεζουέλα, όπου επρόκειτο να σώσει μια πολιορκούμενη Ισπανική αποικία.
Αρκετά μίλια έξω από το λιμάνι, ένας λαθρεπιβάτης βγήκε από ένα κιβώτιο γεμάτο με εφόδια: Ο Βάσκο Νουνιέζ Μπαλμπόα, ένας ευγενής Ισπανός ο οποίος είχε έρθει στον Νέο Κόσμο προς αναζήτηση χρυσού, είχε δημιουργήσει χρέη και είχε δραπετεύσει από τους οφειλέτες του κρυμμένος μέσα στο κιβώτιο. Ο Μπαλμπόα ήταν παθιασμένος με το χρυσό από τότε που ο Κολόμβος είχε επιστρέψει στην Ισπανία με ιστορίες ενός παραμυθένιου βασιλείου, το οποίο δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη και το οποίο ονομάζονταν Ελ Ντοράντο. Ο Μπαλμπόα ήταν ένας από τους πρώτους τυχοδιώκτες που πήγε προς αναζήτηση της γης του χρυσού του Κολόμβου και είχε αποφασίσει από την αρχή ότι θα ήταν αυτός που θα την ανακάλυπτε, επιστρατεύοντας παράλογη τόλμη και αποφασιστικότητα. Τώρα ήταν ελεύθερος από τους οφειλέτες του και τίποτα δεν θα τον σταματούσε.
Δυστυχώς ο ιδιοκτήτης του πλοίου, ένας πλούσιος νομικός, ο Φρανσίσκο Φερνάντεζ ντ’ Ενσίζο, εξοργίστηκε όταν του είπαν για το λαθρεπιβάτη και διέταξε να αφήσουν τον Μπαλμπόα στο πρώτο νησί που θα έβρισκαν μπροστά τους. Πριν βρουν κάποιο νησί, ωστόσο, ο Ενσίζο πληροφορήθηκε ότι η αποικία που επρόκειτο να σώσει είχε εγκαταλειφθεί. Αυτή ήταν και η ευκαιρία του Μπαλμπόα. Είπε στους ναυτικούς για τα προηγούμενα ταξίδια του στον Παναμά και για τις φήμες που είχε ακούσει σχετικά με το χρυσό στην περιοχή. Οι εξημμένοι ναυτικοί έπεισαν τον Ενσίζο να χαρίσει τη ζωή στον Μπαλμπόα και να ιδρύσει μια αποικία στον Παναμά. Μετά από εβδομάδες ονόμασαν την καινούργια τους αποικία “Ντάριεν “.
Ο πρώτος κυβερνήτης της Ντάριεν ήταν ο Ενσύζο, αλλά ο Μπαλμπόα δεν ήταν άνθρωπος που θα μπορούσε ν’ αφήσει τους άλλους να του κλέψουν την πρωτοβουλία. Έκανε μια δυσφημιστική εκστρατεία εναντίον του Ενσίζο μεταξύ των ναυτικών, οι οποίοι τελικά του ξεκαθάρισαν ότι τον προτιμούσαν για κυβερνήτη. Ο Ενσίζο κατέφυγε στην Ισπανία, διότι φοβόταν για τη ζωή του. Μήνες αργότερα, όταν κατέφθασε ένας αντιπρόσωπος του Ισπανικού στέμματος για να εγκατασταθεί ως καινούργιος και επίσημος κυβερνήτης της Ντάριεν, εκδιώχθηκε. Στο ταξίδι της επιστροφής του ο άντρας αυτός πνίγηκε. Ο πνιγμός ήταν τυχαίος, αλλά σύμφωνα με τον Ισπανικό νόμο, ο Μπαλμπόα είχε δολοφονήσει τον κυβερνήτη και είχε σφετεριστεί τη θέση του.
Η παλικαριά του Μπαλμπόα τον είχε γλιτώσει από πολλούς μπελά δες στο παρελθόν, αλλά τώρα οι ελπίδες του για πλούτη και δόξα φαίνονταν καταδικασμένες. Για να διεκδικήσει το Ελ Ντοράντο, αν το ανακάλυπτε, θα χρειαζόταν την έγκριση του Ισπανού βασιλιά – την οποία, ως επικηρυγμένος, δεν θα την έπαιρνε ποτέ. Υπήρχε μόνο μία λύση. Οι Ινδιάνοι του Παναμά είχαν πει στον Μπαλμπόα για έναν τεράστιο ωκεανό στην άλλη άκρη του ισθμού της Κεντρικής Αμερικής και πως αν ταξίδευε νότια στη δυτική ακτή θα έφτανε σε μια παραμυθένια χώρα από χρυσό, με ένα όνομα που στ’ αυτιά του ακούγονταν κάτι σαν “Μπίρου”. Ο Μπαλμπόα αποφάσισε να διασχίσει τις επικίνδυνες ζούγκλες του Παναμά και να γίνει ο πρώτος Ευρωπαίος που θα βουτούσαν τα πόδια του στον καινούργιο ωκεανό. Από εκεί θα βάδιζε προς το Ελ Ντοράντο. Αν το έκανε για την Ισπανία, θα αποκτούσε την αιώνια ευγνωμοσύνη του βασιλιά και θα του χάριζαν την ποινή του – μόνο που έπρεπε να δράσει πριν οι Ισπανικές αρχές έρθουν για να τον συλλάβουν.
Το 1513, ο Μπαλμπόα ξεκίνησε με 190 στρατιώτες. Στα μέσα του ισθμού ( περίπου ενενήντα μίλια πλατύς στο σημείο αυτό ) , του είχαν απομείνει μόνο εξήντα στρατιώτες καθώς πολλοί απ’ αυτούς είχαν υποκύψει στις αντίξοες συνθήκες – στα δηλητηριώδη έντομα, στις χειμαρρώδεις βροχές, στον πυρετό. Τελικά, από μια βουνοκορφή, ο Μπαλμπόα έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε τον Ειρηνικό Ωκεανό. Μερικές μέρες αργότερα βάδισε με την πανοπλία του μέσα στα νερά, κρατώντας το λάβαρο της Καστίλλης και διεκδικώντας όλες τις θάλασσες, τις εκτάσεις και τα νησιά στο όνομα του Ισπανικού θρόνου.
Οι Ινδιάνοι της περιοχής καλωσόρισαν τον Μπαλμπόα με δώρα χρυσού, κοσμημάτων και πολύτιμων μαργαριταριών που παρόμοια τους δεν είχε δει ποτέ του. Όταν ρώτησε από που είχαν προέλθει, οι Ινδιάνοι έδειξαν νότια στη γη των Ίνκας. Αλλά του Μπαλμπόα του είχαν απομείνει μόνο λίγοι στρατιώτες. Για μια στιγμή αποφάσισε ότι έπρεπε να επιστρέψει στη Ντάριεν, να στείλει τα κοσμήματα και το χρυσό στην Ισπανία ως απόδειξη της καλής του θέλησης και να ζητήσει ένα μεγάλο στρατό για να τον βοηθήσει να κατακτήσει το Ελ Ντοράντο,
Όταν τα νέα της διάσχισης του ισθμού, της ανακάλυψης του δυτικού ωκεανού και των σχεδίων της κατάκτησης του Ελ Ντοράντο έφτα σαν στην Ισπανία, ο πρώην εγκληματίας έγινε ήρωας. Αμέσως ανακηρύχτηκε κυβερνήτης της νέας έκτασης. Αλλά πριν ο βασιλιάς και η βασίλισσα λάβουν νέα της ανακάλυψης, είχαν ήδη στείλει δώδεκα καράβια, κάτω από τις διαταγές του Πέντρο Αρίας Νταβίλα, του “Πεντραρίας”, με διαταγές να συλλάβει τον Μπαλμπόα για φόνο και να αναλάβει τη διακυβέρνηση της αποικίας. Όταν ο Πεντραρίας έφτασε στον Παναμά , είχε ήδη μάθει ότι στον Μπαλμπόα είχε απονεμηθεί χάρη και ότι έπρεπε να μοιραστεί τη διακυβέρνηση με τον πρώην επικηρυγμένο.
Παρ’ όλα αυτά ο Μπαλμπόα ένοιωθε προβληματισμένος. Ο χρυσός ήταν το όνειρό του και το Ελ Ντοράντο η μόνη του επιθυμία. Του ήταν αδιανόητο να μοιραστεί τον πλούτο και τη δόξα με κάποιο νεοφερμένο ενώ ο ίδιος είχε σχεδόν σκοτωθεί προσπαθώντας να κυνηγήσει το στόχο του. Επίσης σύντομα ανακάλυψε ότι ο Πεντραρίας ήταν εξίσου ζηλόφθονος, πικραμένος και δυσαρεστημένος με την κατάσταση. Γι’ ακόμη μία φορά, η μόνη λύση για τον Μπαλμπόα ήταν να πάρει την πρωτοβουλία προτείνοντας να διασχίσει τη ζούγκλα με ένα μεγαλύτερο στρατό και να μεταφέρει μαζί του εργαλεία και υλικά για τη ναυπήγηση πλοίων. Άπαξ και έφτανε στον Ειρηνικό θα δημιουργούσε μια αρμάδα με την οποία θα κατακτούσε τους Ίνκας. Προς μεγάλη του έκπληξη ο Πεντραρίας συμφώνησε με το σχέδιο – ίσως επειδή διαισθανόταν ότι δεν θα πετύχαινε. Εκατοντάδες πέθαναν σε αυτή τη δεύτερη πορεία διαμέσου της ζούγκλας και η ξυλεία που μετέφεραν σάπισε από τις χειμαρρώδεις βροχές. Ο Μπαλμπόα, ως συνήθως, ήταν ατρόμητος – καμία δύναμη στον κόσμο δεν μπορούσε να τον αποτρέψει από τα σχέδιά του – και μόλις έφτασε στον Ειρηνικό άρχισε να κόβει δέντρα για νέα ξυλεία. Αλλά οι άντρες που του απέμειναν ήταν πολύ λίγοι και πολύ αδύναμοι για να τολμήσουν μια εισβολή και γι’ ακόμη μία φορά ο Μπαλμπόα έπρεπε να γυρίσει στη Ντάριεν,
Ο Πεντραρίας είχε καλέσει τον Μπαλμπόα να επιστρέφει για να συζητήσουν ένα νέο σχέδιο. Λίγο πιο έξω από τη Ντάριεν τον περίμενε ο Φρανσίσκο Πιζάρο, ένας παλιός φίλος που τον είχε συντροφέψει στην πρώτη διάσχιση του ισθμού. Αλλά η συνάντηση αυτή ήταν μια παγίδα: ο Πιζάρο, με εκατό στρατιώτες κάτω από τις διαταγές του, περικύκλωσε τον πρώην φίλο του, τον συνέλαβε και τον πήγε στον Πεντραρίας ο οποίος τον κατηγόρησε για εξέγερση και τον δίκασε. Μερικές μέρες αργότερα το κεφάλι του Μπαλμπόα έπεσε σ’ ένα καλάθι, μαζί με εκείνα των πιο έμπιστων συνεργατών του. Μετά από χρόνια ο Πιζάρο έφτασε στο Περού και τα κατορθώματα του Μπαλμπόα ξεχάστηκαν.
Ερμηνεία
Οι περισσότεροι άνθρωποι κυβερνώνται από την καρδιά τους και όχι από το κεφάλι τους. Τα σχέδιά τους είναι ασαφή κι όταν αντιμετωπίζουν εμπόδια αυτοσχεδιάζουν. Αλλά ο αυτοσχεδιασμός απλά θα σε φέρει αντιμέτωπο με την επόμενη κρίση και επιπλέον δεν μπορεί ποτέ να αντικαταστήσει τον προκαταβολικό σχεδιασμό και το σχεδιασμό της κατάληξης.
Ο Μπαλμπόα ονειρευόταν τη δόξα και τον πλούτο, αλλά δεν είχε ένα σαφές σχέδιο για το πώς θα τα αποκτούσε. Ωστόσο τα τολμηρά κατορθώματά του και το μεγάλο του επίτευγμα – η ανακάλυψη του Ειρηνικού – έχουν ξεχαστεί, διότι διέπραξε αυτό που θεωρείται έσχατο αμάρτημα στον κόσμο της δύναμης: δεν ολοκλήρωσε αυτά που ξεκίνησε και έτσι άφησε την πόρτα ανοιχτή για άλλους. Ένας πραγματικά ισχυρός άντρας θα είχε την προνοητικότητα να διακρίνει τους κινδύνους που διαφαίνονταν – οι αντίπαλοι θα ήθελαν να μοιραστούν τις κατακτήσεις του, τα όρνια θα περιίπταντο όταν θα άκουγαν τη λέξη “χρυσός”. Ο Μπαλμπόα δεν έπρεπε να είχε αποκαλύψει τη γνώση του μυστικού των Ίνκας μέχρι να κατακτήσει Περού. Μόνο τότε τα πλούτη και το κεφάλι του θα ήταν ασφαλή.
ΔΥΝΑΜΗ
ROBERT GREENE
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΣΟΠΤΡΟΝ
Εικόνα: https://gr.pinterest.com/pin/308496643198777525/
