14 Μάι Σχεδόν Σχέσεις (ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ) | Μέρος Α’
Υπάρχουν οι σχέσεις (συνήθως σαφώς καθορισμένες), οι μη σχέσεις (συνήθως σαφώς καθορισμένες) και υπάρχουν και οι σχεδόν σχέσεις (σχεδόν ποτέ σαφώς καθορισμένες). Εκεί κάπως περιπλέκονται τα πράγματα. Είναι σχεδόν σχέση και για τους δύο; Το γνωρίζουν και οι δύο; Το πιστεύουν και οι δύο; Είναι και οι δύο ευχαριστημένοι με αυτό; Εδώ χωράνε πολλά τέτοια ερωτήματα. Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι το να σπαταλάς τον χρόνο του Άλλου, αλλά και τον δικό σου. Το χειρότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να γεννάς σε κάποιον έρωτα και προσδοκίες και όνειρα για το μέλλον, εάν γνωρίζεις πολύ καλά πως δε σκοπεύεις να του δώσεις τίποτα.
Εάν αυτό που θέλεις εσύ είναι το «ολόκληρο» και το «για πάντα» και είσαι πλήρως διατεθειμένος για αυτό (είσαι;) και νιώθεις την αδιάλειπτη ανάγκη να ρωτάς τον Άλλον εάν θα βρίσκεται δίπλα σου αύριο, τότε δε θα «έπρεπε» να βρίσκεται δίπλα σου ούτε τώρα. Γιατί είναι σαφές ότι δε θέλετε τα ίδια πράγματα. Γιατί κάτι στη συμπεριφορά του σου λέει πως δεν είναι δίπλα σου ούτε τώρα- γι’ αυτό και ρωτάς για το αύριο. Αλλά, εάν δεν υπάρχει σήμερα, πώς θα υπάρξει αύριο; Ποιον Μέλλοντα ψάχνουμε, εάν αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ούτε τον Ενεστώτα;
Ο Βρετανός ψυχίατρος/ψυχοθεραπευτής Jown Bowbly ήταν ο πρώτος που εισήγαγε στην ψυχολογία τη «Θεωρία Της Προσκόλλησης», μία εις βάθος μελέτη απ’ την οποία πολλές μεταγενέστερες εμπνεύστηκαν για να εμβαθύνουν και να προσθέσουν στα ευρήματά της. Ο Bowbly βάσισε το ερευνητικό του έργο στον συναισθηματικό δεσμό που αναπτύσσει το βρέφος με τη μητέρα του (ή με όποιον το φροντίζει εντατικά), καθώς αυτή η πρώτη σχέση που δημιουργεί ο άνθρωπος λειτουργεί ως μοντέλο για τις επόμενες. Απ’ αυτόν τον δεσμό επίσης το άτομο αντλεί την εντύπωση αν είναι άξιο ν’ αγαπηθεί ή όχι και κατά πόσο μπορεί να εμπιστευτεί τους άλλους και να βασιστεί επάνω τους. Ο Βowbly εξήγαγε τα συμπεράσματά του μελετώντας τις αντιδράσεις των βρεφών όταν έπρεπε ν’ αποχωριστούν για λίγο τη μητέρα τους και όταν εκείνη επέστρεφε ξανά.
Το 1967 στηριζόμενη στις βάσεις του Bowbiy, η Mary Ainsworth, Αμερικανίδα-Καναδή αναπτυξιακή ψυχολόγος διενεργεί το πείραμα «Η Συνθήκη Του Ξένου» (strange situation) που έμελλε να μείνει στην ιστορία. Επρόκειτο για ένα πολύ απλό πείραμα χωρισμένο σε οκτώ επεισόδια όπου το καθένα διαρκούσε περίπου τρία λεπτά και συμπεριλάμβανε απλώς το βρέφος, τη μητέρα του, έναν ξένο κι ένα δωμάτιο με παιχνίδια.
Επεισόδιο 1°: Η μητέρα και το βρέφος (9-18 μηνών) εισέρχονται στο δωμάτιο του πειράματος μαζί με τον μελετητή του πειράματος
Επεισόδιο 2. Παραμένουν μόνο η μητέρα και το βρέφος στο δωμάτιο. Η μητέρα στέκεται παρα πέρα ή κάθεται σε μια πολυθρόνα και το βρέφος ξεκινά να εξετάζει το δωμάτιο και ν’ ασχολείται με τα παιχνίδια του
Επεισόδιο 30: Ένας ξένος μπαίνει στο δωμάτιο, συνομιλεί για λίγο με τη μητέρα και πλησιάζει το παιδί. Η μητέρα χαιρετά το βρέφος και φεύγει απ’ τον χώρο
Επεισόδιο 4: «1ο επεισόδιο χωρισμού»: Παιδί και ξένος παραμένουν μόνοι στο δωμάτιο και ο δεύτερος προσπαθεί να το πλησιάσει και να παίξει μαζί του.
Επεισόδιο 5°: «1ο επεισόδιο επανασύνδεσης»: Η μητέρα επιστρέφει στο δωμάτιο, ο ξένος φεύγει και η μητέρα ανακουφίζει το παιδί με μια αγκαλιά και παίζοντας μαζί του.
Επεισόδιο 6°: «2ο επεισόδιο χωρισμού»: Φεύγει ξανά η μητέρα. Το βρέφος μένει ολομόναχο στο δωμάτιο.
Επεισόδιο 7: «Συνέχιση 2ου επεισοδίου χωρισμού»: Ενώ το μωρό εξακολουθεί να είναι μόνο στο δωμάτιο, μπαίνει ξανά ο ξένος.
Επεισόδιο 8: «2ο επεισόδιο επανασύνδεσης»: Η μητέρα επιστρέφει οριστικά στο δωμάτιο, χαιρετάει το βρέφος, το σηκώνει στα χέρια της και ο ξένος φεύγει.
Οι ερευνητές μελετώντας τη συμπεριφορά του βρέφους κατά τα επεισόδια χωρισμού και επανασύνδεσης μπόρεσαν να προσδιορίσουν τον «τύπο προσκόλλησης» που αυτό έχει με τη μητέρα του, καθώς και λεπτομέρειες για τον δεσμό τους.
Ως τύπος προσκόλλησης στην ψυχολογία ορίζεται ο τρόπος με τον οποίον σχετιζόμαστε από βρέφη αρχικά με το κοντινότερο σ’ εμάς πρόσωπο και αργότερα με τους ερωτικούς συντρόφους μας. Σύμφωνα με μεταγενέστερες έρευνες στο 70% περίπου των ανθρώπων ο τύπος προσκόλλησης παραμένει ο ίδιος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Ένα παιδί που είναι με «ασφαλή» τρόπο προσκολλημένο στη μητέρα, θα εξερευνήσει το δωμάτιο και θ’ ασχοληθεί ατάραχο με τα παιχνίδια του όσο εκείνη βρίσκεται στο δωμάτιο. Όταν ο ξένος εισέλθει στον χώρο θ’ αλληλεπιδράσει μαζί του όσο παραμένει και η μητέρα και μπορεί ν’ αναστατωθεί λίγο όταν εκείνη φύγει, αλλά κατά την επιστροφή της θα χαρεί βλέποντάς την και θα επι διώξει επαφή μαζί της. Το βρέφος αισθάνεται τη σιγουριά και την ασφάλεια πως όταν χρειαστεί τη βοήθειά της θα του την παρέχει και θ’ ανταποκριθεί σ’ όλα τα καλέσματά του.
Οι μητέρες που δημιουργούν το έδαφος γι’ αυτόν τον τύπο προσκόλλησης είναι στοργικές, συναισθηματικά διαθέσιμες και ήρεμες, γεγονός που κάνει τα παιδιά να αισθάνονται αποδεκτά και ελεύθερα να εκφράσουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα, χωρίς ν’ αναπτύσσουν άμυνες.
Ακολουθεί β’ μέρος
ΣΧΕΔΟΝ ΣΧΕΣΕΙΣ
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΦΥΛΑΤΟΣ
Εικόνα: https://gr.pinterest.com/pin/428686458287653989/
