27 Απρ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΗΡΩΔΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ (LECTURES BUREAU)
Σαλώμη
Η Σαλώμη Γ΄ήταν κόρη του Ηρώδη Φιλίππου και της Ηρωδιάδας.
Ο Ηρώδης Φίλιππος ήταν εκ πατρός θείος της Ηρωδιάδας. Αυτή αργότερα παντρεύτηκε άλλον εκ πατρός θείο της, τον Ηρώδη Αντίπα. Η Σαλώμη, με την προτροπή της μητέρας της, χόρεψε μπροστά στον πατριό της και δεύτερο σύζυγο της μητέρας της, τον Ηρώδη Αντίπατρο. Γοητεύοντάς τον με τον χορό της, του ζήτησε τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Πρόδρομου στα 32 μ.Χ.. Η χριστιανική παράδοση υπογραμμίζει την επικίνδυνη θηλυκή σαγήνη της (π.χ. ερωτικός χαρακτήρας του “χορού των 7 πέπλων”) και την προκλητικότητά της, που οδήγησαν στον θάνατο του Βαπτιστή.
Ηρώδης Αντίπας και Ιωάννης Βαπτιστής
Ως χαρακτήρας ο Ηρώδης Αντίπας ήταν πονηρός και φιλόδοξος, δεν ήταν όμως βίαιος και αιμοσταγής.
Μόνιμη επιδίωξή του ήταν να αποκτήσει τον βασιλικό τίτλο.
Η οικογενειακή ζωή του Ηρώδη Αντίπα ήταν ομαλή, μέχρι την εποχή που γνώρισε την Ηρωδιάδα (γύρω στο 27/8).
Την εποχή εκείνη η Ηρωδιάδα ήταν παντρεμένη με τον ετεροθαλή αδελφό του, δηλαδή ετεροθαλή θείο της, τον Ηρώδη Β΄ Φίλιππο.
Η Ηρωδιάδα χώρισε από τον σύζυγό της και ο Ηρώδης Αντίπας από τη δική του σύζυγο Φασηιλίδα, κόρη του Αρέτα Δ΄ των Ναβαταίων, προκειμένου να παντρευτούν. Το γεγονός προκάλεσε μεγάλη κρίση μεταξύ του Ηρώδη Αντίπα και του Αρέτα Δ΄. Προκάλεσε επίσης και την ακόμη μεγαλύτερη αποδοκιμασία του πλήθους.
Η κρίση μεταξύ του Ηρώδη Αντίπα και του πρώην πεθερού του Αρέτα Δ΄ εξελίχθηκε τελικά σε πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε με την εισβολή των Ναβαταίων στην επικράτεια του Αντίπα. Ο έπαρχος της Συρίας Βιτέλιος, με εντολή του Τιβέριου, ανέλαβε επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των Ναβαταίων, οι οποίες τερματίστηκαν, όταν ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας πέθανε.
Η επιρροή της Ηρωδιάδας στον σύζυγό της Ηρώδη Αντίπα αποδείχθηκε τελικά ολέθρια. Ο αδελφός της Ηρωδιάδας Ηρώδης Αγρίππας Α΄ βρισκόταν από μικρή ηλικία στη Ρώμη. Είχε την προστασία της Αντωνίας, χήρας του Δρούσου του Πρεσβύτερου και γνωριζόταν με πολλά μέλη του αυτοκρατορικού οίκου (όπως τον Κλαύδιο και τον Καλιγούλα). Ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ ήταν ένας άστατος, ακόλαστος και σπάταλος νεαρός, βουτηγμένος στα χρέη, που κάποια στιγμή τον έφεραν στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Ο Ηρώδης Αντίπας τον ενίσχυσε οικονομικά, ύστερα από μεσολάβηση της Ηρωδιάδας.
Κατά τη διακυβέρνηση του Τιβέριου ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ είχε στενές σχέσεις με τον Καλιγούλα και κάποια στιγμή εξέφρασε την ευχή να καταλάβει ο Καλιγούλας την εξουσία. Αυτό εξόργισε τον Τιβέριο, που τον φυλάκισε. Ωστόσο ο Τιβέριος δολοφονήθηκε λίγους μήνες αργότερα και ο Καλιγούλας ανακηρύχτηκε πανηγυρικά Αύγουστος. Έτσι ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ απέκτησε την πρώην τετραρχία τού Ηρώδη Φιλίππου και τον βασιλικό τίτλο.
Μαθαίνοντας αυτή την εξέλιξη η Ηρωδιάδα παρακίνησε τον Ηρώδη Αντίπα να πάει και αυτός στη Ρώμη και να ζητήσει τον βασιλικό τίτλο. Ο Ηρώδης Αντίπας ακολούθησε τη συμβουλή της και πήγε στη Ρώμη. Οι σκευωρίες όμως τού Ηρώδη Αγρίππα Α΄ τον εμπόδισαν να πραγματοποιήσει τον σκοπό του, καθώς τον κατηγόρησε ότι σχεδίαζε να ανασυστήσει το βασίλειο του Ηρώδη και για τον λόγο αυτό συγκέντρωνε οπλισμό. Ο Ηρώδης Αντίπας επιχείρησε να δικαιολογηθεί επικαλούμενος την απειλή του Αρέτα Δ΄, ο Καλιγούλας όμως έγινε καχύποπτος και τον αντιπάθησε. Έτσι, όχι μόνο δεν του παραχώρησε τον βασιλικό τίτλο, αλλά και τον εξόρισε στη Γαλλία (στο Λούγδουνο, Lugdunum Convenarum, σημερινή Saint-Bertrand-de-Comminges) το 39.
Η Ηρωδιάδα είχε τη λεπτότητα να τον ακολουθήσει στην εξορία, όπου τελικά πέθαναν και οι δύο ύστερα από μερικά χρόνια. Ο Καλιγούλας παραχώρησε κατόπιν την τετραρχία του Αντίπα στον Ηρώδη Αγρίππα Α΄.
Ο Ηρώδης Αντίπας και ο Πόντιος Πιλάτος
Ο Πόντιος Πιλάτος και ο Ηρώδης Αντίπας είχαν έρθει σε σύγκρουση, όταν ο πρώτος είχε τοποθετήσει κάποιες αναθηματικές ασπίδες στο Ναό. Όταν ο Πιλάτος είχε συλλάβει τον Ιησού, τον έστειλε στον Ηρώδη Αντίπα, διότι ήταν Γαλιλαίος (Λουκ.23.6-7). Εκείνος ήθελε από καιρό να δει τον Ιησού από κοντά. Επειδή ο Πιλάτος ικανοποίησε την περιέργειά του (Λουκ.23.8) συμφιλιώθηκε από τότε μαζί του (Λουκ.23.12).
Ηρώδης Αντίπας και Ιωάννης Βαπτιστής
Ο γάμος του Ηρώδη Αντίπα με την Ηρωδιάδα προκάλεσε, όπως ήδη αναφέραμε, την αντίδραση του πλήθους. Ακόμη πιο έντονη αντίδραση εκδηλώθηκε από τον Ιωάννη ( Μαρκ. 6.18), που έλαβε το προσωνύμιο Βαπτιστής, επειδή ασκούσε αυτή την δραστηριότητα στον ποταμό Ιορδάνη. Η δράση του Ιωάννη ξεκίνησε το 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου.
Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία (Λουκ.1.5). Συνδύαζε την ιερατική καθαρότητα, ζώντας στην έρημο ασκητική ζωή (Ματθ.11.18, Μαρκ.1.6) με την προφητική δράση, δηλαδή με το κάλεσμα για μετάνοια και επιστροφή στον Θεό (Ματθ.3.7-9//Λουκ.3.7-8), καθώς όπως ο ίδιος είχε αναγγείλει στα κηρύγματά του, η έλευση του Μεσσία ήταν πολύ κοντά (Ματθ.3.10//Λουκ.3.9).
Ο Ιωάννης απευθύνθηκε σε όλους τους ανθρώπους. Δεν τους έστελνε στην έρημο ή σε κάποια μοναστική κοινότητα, αλλά όταν εξομολογούνταν τους βάφτιζε και τους έστελνε στα σπίτια τους και στους δικούς τους. Εκεί θα απολάμβαναν τους καρπούς της μετανοίας τους ζώντας ζωή ενάρετη. Ο Ιωάννης βάφτιζε με νερό ενώ αυτός που τον ακολουθούσε έλεγε πως θα βάφτιζε με Άγιο Πνεύμα (Μαρκ.1.7-8).
Ο Ιησούς που βαφτίστηκε από τον Ιωάννη (Ματθ.3.13-17//Μαρκ.1.9-11//Λουκ.3.21-22) τον χαρακτηρίζει όχι μόνο προφήτη (Ματθ.11.11 και Λουκ.7.28) αλλά και περισσότερο από προφήτη (Ματθ.11.9) είναι ο Ηλίας ο πρόδρομος του Μεσσία (Ματθ.11.14). Αλλά και ο λαός θεωρούσε τον Ιωάννη αληθινό προφήτη (Ματθ.21.26//Μαρκ.11.32//Λουκ.20.6).
Ο Ιωάννης βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής του Ηρώδη Αντίπα, επειδή από τη μια πλευρά το κήρυγμά του προσήλκυε τα πλήθη και μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει ταραχές και από την άλλη επειδή είχε προκαλέσει το άσπονδο μίσος της Ηρωδιάδας.
Αυτό είχε ως συνέπεια τη σύλληψη του Ιωάννη και τον εγκλεισμό του στο φρούριο του Μαχαιρούντα, ανατολικά του Ιορδάνη. Τότε η Ηρωδιάδα συνέλαβε ένα δόλιο σχέδιο για να εξοντώσει τον Ιωάννη. Ζήτησε από τη νεαρή κόρη της Σαλώμη να χορέψει για τον Ηρώδη Αντίπα αφού πριν του είχε αποσπάσει την υπόσχεση ότι αφού τελείωνε τον χορό της θα είχε από αυτόν ότι ζητούσε. Το σχέδιο της Ηρωδιάδας πραγματοποιήθηκε και η Σαλώμη, η οποία είχε ήδη από πριν συνεννοηθεί με την μητέρα της, ζήτησε το κεφάλι του Ιωάννη. Μόνο τότε ο ανυποψίαστος Ηρώδης Αντίπας κατάλαβε την παγίδα. Αν και λυπήθηκε δεν μπορούσε να παραβεί την υπόσχεση του. Έτσι ο Ιωάννης αποκεφαλίστηκε το 29 (Ματθ.14.3-11).
Η ήττα του Ηρώδη Αντίπα από τον Αρέτα θεωρήθηκε από το πλήθος ως δικαία τιμωρία του για την εκτέλεση του Βαπτιστή.
Αλλά και η τύχη της Σαλώμης, της μιαράς κόρης κι άσεμνης χορεύτριας, που ζήτησε ψυχρά κι αναίσθητα την κεφαλή του Προδρόμου επί πίνακι ήτανε πολύ χειρότερη. Η Σαλώμη είχε πρώτα σύζυγο τον Φίλιππο, Τετράρχη της Ιτουραίας και της Τριχωνίδας, και κατόπιν τον Αριστόβουλο, γιο του Ηρώδη, βασιλιά της Χαλκίδας της Συρίας.
Όπως διηγείται ο Νικηφόρος Κάλλιστος στην Εκκλησιαστική Ιστορία, η Σαλώμη βρήκε τραγικό τέλος, ίδιο σχεδόν με το τέλος του Προδρόμου. Της κόπηκε κι αυτής το κεφάλι. Και να πώς:
Η Σαλώμη δεν μπορούσε να ησυχάσει από τα αισθήματα ενοχής που την έπνιγαν και για το λόγο αυτό επιδόθηκε σε ταξίδια μακρινά. Μια μέρα, σε ένα από τα ταξίδια αυτά, που έκανε σε καιρό χειμώνα, ενώ περνούσε πάνω από ένα παγωμένο ποταμό, για να πάει στην αντίπερα όχθη «πεζεύουσα», ο πάγος έσπασε κάτω από τα πόδια της.
Τότε το σώμα της βούλιαξε με ορμή προς τα κάτω στα παγωμένα νερά, σαν να άνοιξε η γη να την καταπιεί. Και στο απότομο αυτό πέσιμο, ενώ το σώμα της βυθίστηκε, το κεφάλι της κρατήθηκε από κοφτερές πλάκες του παγωμένου ποταμού. Ο πάγος σαν κοφτερό μαχαίρι έκοψε το κεφάλι της στο λαιμό!
Όλοι δηλαδή οι θεατές θυμήθηκαν τότε την κεφαλή του Ιωάννου, που είχε ζητήσει «επί πίνακι» και κατάλαβαν το γιατί πέθανε και η ίδια κατά τον τρόπο αυτό, βρίσκοντας κατά τα έργα της.
Για το λόγο αυτό άλλωστε είναι γραμμένο στην Ιερή Αποκάλυψη ότι «τα έργα αυτών ακολουθεί μετ’ αυτών» (14, 13), ενώ και από τον Απόστολο Παύλο σημειώθηκε θεόπνευστα ότι ο Θεός «αποδώσει εκάστω κατά τα έργα αυτού» (Ρωμ. 2, 6).
LECTURES BUREAU
ΠΗΓΕΣ: 1. WIKIPEDIA
2. https://choratouaxoritou.gr/?p=86765&cn-reloaded=1
Εικόνα Α: https://www.coursehero.com/lit/Salome/
Εικόνα Β: https://www.culturefix.co.uk/?p=951
