12 Φεβ Αλλάζει ο άνθρωπος; (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ) | Μέρος Β’
Διαφοροποιηθείτε
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να μου ορίσετε πως αντιλαμβάνεστε την αλλαγή. Τι είναι αλλαγή;
Για εμένα η γνήσια αλλαγή είναι η διαφοροποίηση. Είναι μια διαρκής ανάπτυξη, μια εξέλιξη, που δεν είναι πάντοτε συνεχής, δεν είναι βηματάκι βηματάκι πάντοτε. Μπορεί να μοιάζει και με ασυνέχειες, με άλματα. Που αν και μπορεί να μοιάζουν ότι γίνονται στιγμιαία, έχει προηγηθεί εσωτερική πορεία. Μιλάμε για αυθεντικές αλλαγές, όπου η επεξεργασία υπήρχε σε όλη αυτή τη διάρκεια και κάποια στιγμή υπήρξε και ο κινητικός παράγοντας που επέτρεψε την εμφάνισή τους. Αλλαγή είναι μια διαρκής εξέλιξη που δεν είναι ποσοτική, που δεν είναι αναγκαστικά μετρήσιμη. Την αλλαγή όπως την εύχομαι εγώ είναι να γινόμαστε όλο και περισσότερο ο εαυτός μας.
Στην εποχή του Political Correct
Σταθερές που ίσχυαν βρίσκονται στο στόχαστρο. Κυριαρχεί η πολιτική ορθότητα η οποία μπορεί να φιμώσει ή να περιθωριοποιήσει. Διαφοροποίηση μπορεί να σημαίνει αντιστέκομαι σε αυτό που κυριαρχεί ως ορθό και οι συνέπειες να είναι ισοπεδωτικές. Εσείς πριν μου εκφράσατε την αντίθεσή σας για την ψυχιατροποίηση του πένθους από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, πως λειτουργείτε σε αυτό το νέο πλαίσιο;
Πράγματι αντιδρώ γιατί εάν ψυχιατροποιηθεί το πένθος τότε σημαίνει ότι θα πρέπει να πουληθούν αντικαταθλιπτικά σε όλους αυτούς που πενθούν. Επίσης μέσα στην ίδια κατηγορία έβαλαν και την προ εμμηνοπαυσιακή ένταση, δηλαδή την εβδομάδα πριν από την έμμηνο ρήση που οι γυναίκες τα βλέπουν πιο μαύρα, πιο δύσκολα. Σκεφτείτε το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού να πάρει αντικαταθλιπτικά επί μια εβδομάδα, αντιλαμβάνεστε για τι τζίρο δισεκατομμυρίων μιλάμε. Άρα ο ψυχίατρος που δεν θα διαγνώσει το πένθος ως κατάθλιψη κινδυνεύει να καταγγελθεί τουλάχιστον ως γραφικός, αντιεπιστημονικός, άρα να πεταχτεί απ΄έξω.
Είναι αλήθεια πως υπάρχουν κίνδυνοι. Το political correct κυριαρχεί. Για παράδειγμα η διστακτικότητα στην Αμερική να ευχηθείς καλά Χριστούγεννα. Η απάντηση λοιπόν στην παγκοσμιοποιημένη εποχή, στην γνήσια κοινωνία των λαών και των προσώπων, είναι ο μουσουλμάνος να πει καλά Χριστούγεννα στον χριστιανό και ο χριστιανός να πει καλό Ραμαζάνι στον μουσουλμάνο. Όχι να χαθούν και τα δύο. Αυτό μπορούμε να επιμένουμε και να το πετυχαίνουμε, να μην φοβόμαστε.
Νομίζω ότι κινδυνεύουμε να περιθωριοποιούμαστε μόνοι μας και όχι απαραίτητα από το σύστημα. Η περιθωριοποίηση συμβαίνει όταν μας καταβάλει η ηττοπάθεια, όταν χάνουμε την εξυπνάδα μας, την ευρηματικότητα μας, όταν χάνουμε την μαγκιά μας, την αποφασιστικότητά μας να οδηγήσουμε αλλιώς τα πράγματα.
Εμείς για παράδειγμα ετοιμάζουμε καμπάνια με όλους τους τρόπους και όλες τις επιστημονικές δυνάμεις που μπορούμε να έχουμε για να ανατρέψουμε την απόφαση της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και εύχομαι έπειτα από κάποια χρόνια να μπορέσουμε να υπερηφανευθούμε γι΄αυτό.
Δεν πρέπει να χάσουμε τον ηρωισμό μας και δεν τον εννοώ ως αυτοκαταστροφή. Ηρωισμός δεν σημαίνει ότι πρέπει να θυσιάσω τη ζωή μου για να γίνει κάτι καλό, αλλά δίνω νόημα στη ζωή μου υπερβαίνοντας την ατομικότητά μου. Στις νέες καταστάσεις ας μην επικεντρωνόμαστε στον κίνδυνο της περιθωριοποίησης, αλλά να μιλήσουμε για πιο έξυπνες λύσεις οι οποίες να αντιστοιχούν στο σήμερα.
Πρόσωπο και Άτομο
Χρησιμοποιείτε λέξεις και όρους μεταφυσικής ακόμη και θεολογικούς, όπως για παράδειγμα προτάσσετε την έννοια του προσώπου έναντι του ατόμου.
Δεν μπορούμε να μιλάμε για μια πνευματικότητα που δεν έχει αντανάκλαση στην πραγματικότητα γιατί τότε δεν είναι γνήσια πνευματικότητα. Εάν η πνευματικότητα αφορά κάποιους κλειστούς χώρους, κάποιες κλειστές ομάδες, τότε δεν είναι πνευματικότητα αλλά είναι μια ιδιότυπη ιδεολογικοποίηση που παράγει κλειστά λόμπι. Η γνήσια πνευματικότητα μπορεί να έχει ανταπόκριση σε όλους τους ανθρώπους γιατί οι αξίες ή θα είναι πανανθρώπινες ή δεν θα είναι αληθινές.
Σχετικά με την έννοια του προσώπου σε σχέση με το άτομο. Δεν είναι μια αφηρημένη έννοια που έρχεται μόνο από κάποιους ορισμένους χώρους. Όταν κάνουμε θεραπείες σε οικογένειες, τονίζουμε ότι το πρόβλημα δεν είναι ατομικό του παιδιού, αλλά έχει να κάνει με το σχετίζεσθε. Αναπλαισιώνουμε το πρόβλημα και έτσι το σχετίζεσθε αυτόματα έχει την ανάγκη της ύπαρξης του προσώπου και όχι της κλειστής ατομικότητας που μπαίνουν διάφορες διαγνώσεις πάνω σε αυτό. Η συστημική θεώρηση αυτόματα απαιτεί την έννοια του προσώπου, άρα έχει πνευματικότητα, αλλά και η πνευματικότητα έχει υλικότητα, εάν θέλει να είναι αληθινή.
Θα κάνουν τα Cyborg ψυχοθεραπεία;
Για ποια αλλαγή μιλάμε όταν, εσείς το λέτε, το εργαστήριο προσφέρει την αλλαγή. Όταν έχουμε μίξη βιολογικού και ψηφιακού υλικού; Όταν η παρέμβαση στον εγκέφαλο είναι το ζητούμενο και ο μετάνθρωπος προ των πυλών; Οταν η πλειονότητα των πολιτών είναι έτοιμη γι αυτή την αλλαγή; Δείτε το παράδειγμα των Σουηδών πόσο πρόθυμοι είναι για να εμφυτεύσουν ένα τσιπάκι στο σώμα τους. Θα καταλαβαίνουν τα Cyborg από ψυχανάλυση; ή θα έχουμε την ψυχιατροποίηση της κοινωνίας με χάπια και θέαμα;
Και τα δύο είναι υπαρκτές προοπτικές αν αφεθούμε και ρομποτοποιηθούμε εμείς.
Τα ρομπότ δεν είναι κάτι μελλοντικό. Υπάρχουν πλέον ολοκληρωμένα ψηφιακά προγράμματα που μαθαίνουνε και αυτονομούνται από αυτούς που τα δημιούργησαν. Στους ανθρώπους τα τσιπάκια ήδη εισάγονται, είδαμε, όπως σχολιάσατε, τη θετική αποδοχή από τους Σουηδούς. Πρόκειται λοιπόν για καταστάσεις που υφίστανται σήμερα και οι δημιουργοί πια αυτών των ψηφιακών καταστάσεων δεν μιλάνε για εικονική πραγματικότητα, αλλά για επαυξημένη πραγματικότητα. Από την άλλη εάν αρνιόμαστε όλα τα καινούργια στοιχεία έχουμε πεταχθεί απ΄ έξω. Αυτοί που δαιμονοποιούν τα καινούργια εργαλεία, αυτοί που τα αρνούνται είναι τελικά εκείνοι που υποκύπτουν.
Άρα έχουμε να τα ξέρουμε, να τα χειριζόμαστε, να είμαστε μέτοχοι της νέας πραγματικότητας και να μπορέσουμε να βάλουμε πνευματικότητα και σε αυτή. Η απάντηση σε όλα αυτά είναι, όχι καταγγελίες, όχι εγκλωβισμό σε κλειστές καταστάσεις, που είναι θανατηφόρες. Να ανοιχτούμε προς τη ζωή.
Τι ψυχικό ανοσοποιητικό σύστημα πρέπει να αναπτύξουμε και πώς μια οικογένεια προετοιμάζει τα παιδιά της για έναν κόσμο ανασφάλειας και ραγδαίων αλλαγών;
Όσον αφορά τους γονείς. Δεν μπορούνε να αρνηθούν τον ψηφιακό κόσμο στα παιδιά τους γιατί ή τα παιδιά τους θα πεταχτούν απ΄έξω ή θα πεταχτούν οι ίδιοι οι γονείς έξω από τον κόσμο των παιδιών τους. Τι είναι το πιο σημαντικό που μπορούν οι γονείς να φέρουν στα παιδιά τους; Θα μπορέσουν να τους δώσουν εμπειρίες ζωής; Εάν ο πραγματικός κόσμος της οικογένειας έχει χαρά, κινδυνεύει το παιδί από τον εθισμό στο ίντερνετ; Όχι, είναι η απάντηση. Εάν ο γονιός χάσει τη χαρά του, βλέπει μόνο κινδύνους και απειλές, βγάζει μόνο στεναχώρια και καταγγέλλει όλη αυτή την καινούργια κατάσταση, τι θα κάνει; Θα διαφημίσει στην ουσία αυτή την κατάσταση στο παιδί του και όπως ο ίδιος θα είναι εξαρτημένος στην μιζέρια, έτσι και το παιδί του θα εξαρτηθεί σε κάτι που του υπόσχεται ότι θα τον κάνει να ξεφύγει από αυτή. Φυσικά θα είναι μια άλλη εξάρτηση.
Τι γλώσσα μιλούν οι έφηβοι;
Ο μηδενισμός των σημερινών εφήβων πως μεταφράζεται; Θέλουν να πουν κάτι και δεν ξέρουν πώς να το αρθρώσουν; Υπάρχει γλώσσα για να τους μεταφράσετε;
Και βέβαια υπάρχει! Όταν νιώθουν την ουσιαστική απουσία του γονιού, όταν αυτός είναι κλεισμένος στις ανεπάρκειές του, στις αγωνίες του, στους φόβους του, στις δυσκολίες του, σε ατομικές επιδιώξεις ή σε ατομικές ευχαριστήσεις, που λειτουργούν σαν μέσο για να ξεφύγει από τη δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται, τότε θα πρέπει να βρούνε κάποιους άλλους χώρους στους οποίους να νιώσουν υπόσταση και να πάρουν ταυτότητα. Θα μπουν σε κάποιες ομάδες και δεν θα έχει σημασία ποια ταυτότητα παίρνουν. Το σημαντικό είναι πως θα νιώθουν ότι κάπου ανήκουν και αυτό είναι που είχα γράψει σ΄ένα προηγούμενο βιβλίο μου: «κάνε την καταστροφή της χαράς σου, χαρά της καταστροφής». Αυτό είναι το σύνθημα. Εκεί δηλαδή που έχουν απελπιστεί και έχουν νιώσει ότι δεν μπορούν να χαρούν, με το να καταστρέψουν κάνουν ένα acting out, μια εκδραμάτιση του εσωτερικού τους κόσμου.
Δικτατορία του DNA. Αλήθεια ή μύθος;
Μπορούμε να μιλάμε για ψυχοθεραπεία σήμερα όταν μπορούμε να επέμβουμε στον εγκέφαλο; Γίνεται λόγος ακόμη και αφαίρεση των δυσάρεστων αναμνήσεων. Η κληρονομικότητα δεν παίζει ρόλο; Ο χρόνιος εγκλωβισμός σ΄εναν φαύλο κύκλο ζωής πόσο μας επιτρέπει την όποια αλλαγή;
Υποστηρίζω πρώτα απ΄όλα ότι αυτή η γραμμικότητα ισχύει για όποιον δεν απελευθερώσει την ελευθερία του.
Όταν έχω απέναντί μου έναν άνθρωπο στα πρώτα 20 λεπτά ξέρω πώς θα πάει η ζωή του στο μέλλον και πέφτω δυστυχώς μέσα. Σας διαβεβαιώνω ότι δεν πρόκειται για κάτι μαγικό. Αφού πάρω κάποια στοιχεία για το παρελθόν του, στη συνέχεια παίρνω στοιχεία για το παρόν του, τα ενώνω και τα προεκτείνω στο μέλλον. Σύμφωνα με την εμπειρία που έχω οι πιθανότητες για το πώς θα πάει η ζωή του, μου είναι προβλέψιμες. Βάσει των δεδομένων του και εάν αποφασίσει να πάει με τον αυτόματο πιλότο ξέρουμε ότι αναπόφευκτα θα υπάρχει μια προβλεψιμότητα.
Από την άλλη όταν έχω κάποιον θεραπευόμενο και είμαστε μαζί πολύ καιρό, χάνω τη δυνατότητα να προβλέψω, διότι εκεί ενεργοποιείται η ελευθερία του. Έχω δει εκπληκτικές αλλαγές όταν άνθρωποι αποφάσισαν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και προχώρησαν πολύ δυναμικά. Όμως έχω δει και άλλους να επανέρχονται στα ίδια όταν κάποια στιγμή αφέθηκαν στο μοιραίο και σταμάτησαν να υπερασπίζονται τις αλλαγές τους. Αν ενεργοποιηθεί η ελευθερία τα πράγματα παύουν να είναι προβλέψιμα.
Ναι, κάποια στοιχεία χαρακτηριολογικά μας ακολουθούν σε όλη μας τη ζωή. Κάποια θέματα ακόμη και της σωματικής μας ύπαρξης, το ύψος μας, το βάρος μας, τα χαρακτηριστικά μας, επηρεάζουν και στοιχεία ψυχολογικά, που δεν αλλάζουν. Όμως μπορώ να επιλέξω εγώ το ποιος αποφασίζω να είμαι, αρκεί να το επιλέξω.
Και πάλι, είμαστε στ΄αλήθεια ελεύθεροι να αποφασίσουμε την αλλαγή όταν είμαστε δέσμιοι του DNA μας και του εγκεφάλου μας;
Υπάρχει το DNA που μας βάζει κληρονομικούς παράγοντες, υπάρχουν τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής μας, που διαμορφώνουν πάρα πολλά στοιχεία για την προσωπικότητά μας και τον χαρακτήρα μας, αλλά υπάρχει πλέον και η ευλογία της ψηφιακής εποχής που μας δίνει καινούργια δεδομένα και δεν μιλάω για θεωρίες, στο βιβλίο μου είναι το μόνο κεφάλαιο που έχω άπειρη βιβλιογραφία.
Μέσα στην τελευταία 15ετία έχουμε δύο βραβεία Νόμπελ ιατρικής που πήγαν σε Αμερικανούς βιολόγους οι οποίοι αναφέρονται στην επιγενετική. Δηλαδή, εκεί όπου το δοσμένο DNA τροποποιείται. Όπου αποδεικνύεται πως ο τρόπος ζωής μας μπορεί και επηρεάζει και το δοσμένο DNA μας. Δεν είναι θεωρίες αυτά, μιλάμε για ευρήματα.
Αυτοί που μιλούν για την δικτατορία του DNA, είναι παλιομοδίτες και περιορισμένης επιστημονικής γνώσης. Ομολογώ πως υπάρχει η δυναμική του, υπάρχει η αλήθεια του, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Επίσης, έχουμε επαναστατικά δεδομένα που κυβερνούν στο χώρο της νευρολογίας και ανατρέπουν όλες αυτές τις παραδόσεις, που ήθελε ο εγκέφαλος μας να είναι το «μαύρο κουτί», το «κλειστό κουτί», από το οποίο εκπορεύονται όλες οι αποφάσεις.
Ανατρέπονται οι πεποιθήσεις πως είμαστε απλώς εκτελεστικά όργανα ενός εγκεφάλου που είναι μόνο βιολογικά δεδομένα τα οποία υπήρξαν στη ζωή μας και προικοδοτήθηκε ο καθένας με αυτά και έτσι είμαστε δέσμιοι να τα ακολουθούμε.
Ανατράπηκε πως είμαστε οι νευροαποδοχείς, η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη που μας καθορίζουν τη ζωή, εάν δηλαδή θα είμαστε καταθλιπτικοί ή ψυχωσικοί. Ετούτη τη στιγμή έχουμε πάλι βραβεία Νόμπελ ιατρικής, της τελευταίας δεκαετίας, που μιλάνε για την νευροπλαστικότητα, όπου ο εγκέφαλος πια δεν είναι δοσμένες περιοχές από τις οποίες εξαρτάται η ζωή μας, αλλά είναι κυκλώματα, ηλεκτρονικά κυκλώματα, τα οποία μπορούν να αναπτύσσονται, να τροποποιούνται και να διαμορφώνονται ακόμα και με τις αποφάσεις μας.
Όταν αποφασίζω δηλαδή να καθορίσω εγώ τη ζωή μου, να αλλάξω εγώ τη ζωή μου και επιμείνω σε αυτό, τότε επηρεάζω και τον εγκέφαλό μου και του διαμορφώνω καινούργια στοιχεία με τα οποία μπορώ πια να πορεύομαι. Βέβαια υπάρχει αυτό που λέμε οικονομία του εγκεφάλου, δηλαδή ο εγκέφαλός μας διαβάζει τα νέα γεγονότα μέσα από τα δοσμένα του για να μην ξοδεύει ενέργεια, και οτιδήποτε καινούργιο πάει να το διαβάσει με τον παλιό τρόπο που ήξερε. Αρα κινδυνεύουμε να λέμε «ο άνθρωπος δεν αλλάζει» και να επιβεβαιώνεται αυτό, όταν εμείς όμως δεν αποφασίζουμε να αλλάξουμε ή αφηνόμαστε στον αυτόματο πιλότο. Ο εγκέφαλος αλλάζει! Ο άνθρωπος αλλάζει, και είναι πια ψηφιακά αποδεδειγμένο ότι μπορεί να συμβεί μέσα από τις συνειδητές αποφάσεις που παίρνουμε.
Τι δεν είναι ελευθερία;
Ελπιδοφόρο και απελευθερωτικό. Αναφέρατε όμως τη φράση «να απελευθερώσουμε την ελευθερία μας». Ελευθερία από τι;
Δεν είναι «από τι». Αν μιλήσουμε για «ελευθερία από…» τότε είναι απελευθέρωση η οποία διαφέρει από τη γνήσια ελευθερία.
Η απελευθέρωση είναι να ξεφύγω από μια κατάσταση δοσμένη που δεν μου αρέσει είτε σε επίπεδο προσωπικό, είτε σε επίπεδο κοινωνικό. Όταν προσπαθούμε να ξεφύγουμε από κάτι που δεν μας αρέσει αυτό είναι κάτι καλό, μπορεί να είναι κινητήρια δύναμη, αλλά δεν μπορεί να είναι το τέλος αυτό, γιατί όσοι πάνε να ξεφύγουν απλώς από κάποιες καταστάσεις στο τέλος δεν συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται σε μια νέα κατάσταση πιθανόν και χειρότερη από την προηγούμενη.
Δείτε την ιστορία του λαού μας. Έπειτα από τους απελευθερωτικούς αγώνες που είχαμε σε όλα τα επίπεδα, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αυτό που ακολούθησε ήταν εμφύλιοι πόλεμοι. Από τι θέλαμε να ξεφύγουμε; Από έναν κατακτητή, από μια δυσάρεστη κατάσταση, αλλά δεν ξέραμε προς τα πού θέλαμε να πάμε. Δεν είχαμε επεξεργαστεί το μοντέλο στο οποίο θα πηγαίναμε μετά, έτσι η απελευθέρωση οδηγούσε στη συνέχεια σε κατάσταση εσωτερικού πολέμου.
Το ίδιο ισχύει και στις ζωές μας. Επομένως εδώ είναι που πρέπει να δει κανείς ότι ελευθερία δεν είναι απλώς να ξεφύγω, δεν είναι μια «ελευθερία από», αλλά η γνήσια ελευθερία είναι «ελευθερία προς…». Γι΄ αυτό μιλάμε για την νοηματοδότηση ζωής, γι΄αυτό μιλάμε για το προσωπικό νόημα, γι΄αυτό μιλάμε για το μέλλον που σε βοηθάει να παίρνεις αποφάσεις για το σήμερα, γιατί αυτό απελευθερώνει τη γνήσια ελευθερία.
Μέρος Α’:https://www.lecturesbureau.gr/1/does-a-human-change-parta-3184a/
Πηγή: www.psychografimata.com
