08 Νοέ Ο Ιουλιανός εν τοις μυστηρίοις (Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ)
«Ο Ιουλιανός εν τοις Μυστηρίοις» (1896)
Πλην σαν ευρέθηκε μέσα στο σκότος,
μέσα στης γης τα φοβερά τα βάθη,
συντροφευμένος μ’ Έλληνας αθέους,
κ’ είδε με δόξες και μεγάλα φώτα
να βγαίνουν άυλες μορφές εμπρός του,
φοβήθηκε για μια στιγμήν ο νέος,
κ’ ένα ένστικτον των ευσεβών του χρόνων
επέστρεψε, κ’ έκαμε τον σταυρό του.
Αμέσως οι Μορφές αφανισθήκαν·
οι δόξες χάθηκαν — σβήσαν τα φώτα.
Οι Έλληνες εκρυφοκοιταχθήκαν.
Κι ο νέος είπεν· «Είδατε το θαύμα;
Αγαπητοί μου σύντροφοι, φοβούμαι.
Φοβούμαι, φίλοι μου, θέλω να φύγω.
Δεν βλέπετε πώς χάθηκαν αμέσως
οι δαίμονες σαν μ’ είδανε να κάνω
το σχήμα του σταυρού το αγιασμένο;»
Οι Έλληνες εκάγχασαν μεγάλα·
«Ντροπή, ντροπή να λες αυτά τα λόγια
σε μας τους σοφιστάς και φιλοσόφους.
Τέτοια σαν θες, εις τον Νικομηδείας
και στους παπάδες του μπορείς να λες.
Της ένδοξης Ελλάδος μας εμπρός σου
οι μεγαλύτεροι θεοί φανήκαν.
Κι αν φύγανε, να μη νομίζεις διόλου
που φοβηθήκαν μια χειρονομία.
Μονάχα σαν σε είδανε να κάνεις
το ποταπότατον, αγροίκον σχήμα
σιχάθηκεν η ευγενής των φύσις,
και φύγανε και σε περιφρονήσαν».
Έτσι τον είπανε, κι από τον φόβο
τον ιερόν και τον ευλογημένον
συνήλθεν ο ανόητος, κ’ επείσθη
με των Ελλήνων τ’ άθεα τα λόγια.
Το ποίημα «Ο Ιουλιανός εν τοις Μυστηρίοις» ανήκει στα ονομαζόμενα Κρυμμένα ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, σ’ εκείνα δηλαδή τα ποιήματα που ενώ βρέθηκαν ολοκληρωμένα στο αρχείο του ποιητή, ο ίδιος είχε επιλέξει να μην τα δημοσιεύσει.
Το ποίημα είναι κυρίως αφηγηματικό, και βασίζεται σε στοιχεία της ζωής ενός ιστορικού προσώπου, μεταφέροντας ένα περιστατικό που ο ποιητής έχει αντλήσει από διάφορες πηγές, όπως είναι για παράδειγμα το έργο του Edward Gibbon, σύμφωνα με την εύστοχη υπόδειξη του Γ. Π. Σαββίδη.
Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ
Σχόλιο : Κωνσταντίνος Μάντης
ΠΗΓΗ : latistor.blogspot.com
EIKONA : onassis.org